Theo “giả thuyết về người bà” của các chuyên gia, chính những người bà đã vun vén cho các mối quan hệ một vợ một chồng trong lịch sử loài người, thay vì cứ sống cộng hôn như thời ăn lông ở lỗ.
Vai trò quan trọng trong quá trình tiến hóa của người bà cũng giải thích lý do cho những mối quan hệ chồng già – vợ trẻ, hay nói đúng hơn là tại sao đàn ông đứng tuổi lại trở nên vô cùng thu hút trước mắt các cô gái trẻ và ngược lại. Đó là kết luận đã được nhà nhân chủng học Kristen Hawkes thuộc Đại học Utah (Mỹ) trình bày trên chuyên san Proceedings of the National Academy of Sciences.
 |
Chuyên gia này đã sử dụng các mô phỏng trên máy tính để liên kết vai trò của người bà và sự trường thọ với số lượng dư thừa các đấng mày râu lớn tuổi nhưng vẫn còn sung sức trong chuyện di truyền nòi giống. Kế đến là khuynh hướng phái mạnh bảo vệ bạn tình là phái yếu, dẫn đến sự hình thành mối liên kết vợ chồng thay vì giao phối với vô số bạn tình khác nhau.
“Giả thuyết người bà” đi ngược lại với quan điểm truyền thống là mối ràng buộc một vợ - một chồng xuất phát từ việc “các thợ săn đàn ông nuôi sống phụ nữ và con cái của họ để đổi lấy sự chăm sóc của hai vợ chồng đối với trẻ con, nên đàn ông mới di truyền được nòi giống của họ”.
Giả thuyết mới được cho là nguyên nhân chủ chốt cho phép các bà mẹ có thể sớm sinh thêm con, không phải vì người cha mang về thêm thức ăn, mà là do người bà hỗ trợ chăm sóc cháu. Điều này thúc đẩy tuổi thọ kéo dài, vì bà sống lâu hơn sẽ giúp đỡ con cháu nhiều hơn.
Một khía cạnh khác cũng từ đó phát sinh: xã hội tồn tại nhiều đàn ông lớn tuổi hơn trước đó, giúp những cô gái chưa chồng có nhiều sự lựa chọn. “Thực tế trên hoàn toàn khác so với cộng đồng tinh tinh, khi con đực thích con cái lớn tuổi”, theo chuyên gia Hawkes.
Khi tuổi thọ được kéo dài, nhiều đàn ông bước vào cuộc đua tranh giành hôn phối, và cách duy nhất để làm cha là cưới phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, tức các cô gái trẻ. “Do vậy, các ông thường có khuynh hướng chọn vợ trẻ”, theo nữ chuyên gia có uy tín trong lĩnh vực nhân chủng học.
