Các thuốc corticoid là những "con dao hai lưỡi". Chúng có hiệu quả kháng viêm và chống dị ứng nhưng lại có những tác dụng phụ và phản ứng bất lợi. Vì vậy, cần hết sức thận trọng khi sử dụng loại thuốc này.
Các loại thuốc nhóm corticoid đã và đang được sử dụng ngày càng nhiều trong điều trị nhiều căn bệnh khác nhau, đặc biệt là các bệnh thấp khớp, hen và các bệnh dị ứng ngoài da. Công hiệu và tác dụng của các loại thuốc corticoid trên thực tế lâm sàng đã làm cho nhiều bệnh nhân và thầy thuốc rất phấn khởi, chẳng hạn như các bệnh nhân mắc chứng bệnh hen phế quản (là một căn bệnh khá phổ biến) sau khi được tiêm một mũi K-cort, cơn hen bị cắt ngay, hiệu quả được duy trì khá lâu nên thứ thuốc này đã có một thời được mệnh danh là "thần dược". Sự mê tín loại biệt dược này cả về phía bệnh nhân lẫn thầy thuốc dẫn tới sự lạm dụng thuốc và trong thực tế đã để lại những hậu quả hết sức đáng tiếc.
Khi dùng thuốc nhóm corticoid cần chú ý:
- Các loại corticoid có thể xảy ra sự tương tác thuốc khi dùng đồng thời với nhiều loại thuốc khác. Cần thận trọng khi chỉ định các loại corticoid với các loại thuốc trợ tim glucosides, các thuốc điều trị bệnh tiểu đường, các thuốc chống đông máu loại gián tiếp, các thuốc ngủ nhóm barbituric, các loại thuốc lợi tiểu, các loại thuốc nhóm salicylat hoặc các loại kháng sinh điều trị bệnh lao như rifampycin.
- Không dùng các thuốc corticoid ở dạng đơn thuần cho những người bị mắc bệnh loét dạ dày tá tràng, nhất là đang ở giai đoạn tiến triển, vì có thể gây ra tai biến xuất huyết dạ dày rất nguy hiểm đến tính mạng.
- Không nên dùng các loại thuốc này cho những người đang mắc các bệnh nhiễm trùng tiềm ẩn, các bệnh nhiễm nấm, nhiễm virus, bệnh Herpes (héc pét), Zona (dô-na) có biểu hiện ở mắt, bệnh giãn tĩnh mạch, bệnh loãng xương tiến triển, những người có tiền sử mắc chứng loạn thần, bệnh vẩy nến, bệnh Gout (thống phong), các bệnh viêm gan do các loại vi rút A, B, C, E.
- Cần rất thận trọng khi dùng cho các phụ nữ đang mang thai, nhất là trong 3 tháng đầu, trẻ em đang ở độ tuổi tăng trưởng mạnh (tuổi dậy thì) và cho những đối tượng trước và sau khi tiêm chủng các loại vaccin phòng bệnh.
- Đối với loại biệt dược kenacort retard (K-cort) chỉ nên dùng khi có sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ. Khi tiêm cần chú ý tiêm thật sâu vào các vùng có bắp thịt lớn như cơ mông, cơ đùi. Vì đây là loại thuốc chậm tan, có tác dụng giải phóng hoạt chất một cách từ từ, lại có tác dụng giảm miễn dịch nên dễ gây ra apxe tại nơi tiêm nên phải hết sức chú ý khâu vô trùng khi tiêm.
PGS.TS. Nguyễn Ngọc Sáng