Tôi bị phỏng nước ở da vùng liên sườn gây đau rát khó chịu. Tôi đi khám và được bác sĩ chẩn đoán bị Zona vùng liên sườn, bác sĩ cho tôi dùng thuốc acyclovir bôi ngoài da. Xin hỏi thuốc này có tác dụng gì và những lưu ý khi sử dụng?
Đào Thị Phương (Hà Nội)
Acyclovir là một thuốc kháng virut thuộc nhóm ức chế ADN polymerase. Là dẫn xuất guanosin vào cơ thể dưới tác dụng của thymidin kynase và một số enzym khác tạo thành acyclovir triphosphat, đây là chất một mặt ức chế cạnh tranh với AND polymerase của virut nên ức chế sự nhân đôi của AND; mặt khác nó gắn vào cuối chuỗi ADN và đóng vai trò là chất kết thúc chuỗi AND, vì vậy nó ức chế sự nhân lên của virut. Điểm đáng chú ý là nồng độ của acyclovir triphosphat trong tế bào nhiễm virut cao gấp 50 - 100 lần ở tế bào lành và ADN của virut nhạy cảm với acyclovir triphosphat hơn ADN của tế bào vật chủ nên độc tính của acyclovir triphosphat với tế bào lành ít hơn rất nhiều so với tế bào bị nhiễm virut.
Acyclovir có thể dùng đường uống, đường tiêm hoặc đường tại chỗ (bôi ngoài da), thuốc phân bố rộng rãi vào dịch cơ thể và các cơ quan như thận, não, gan, phổi... và thức ăn không làm ảnh hưởng tới khả năng hấp thu thuốc. Thời gian bán thải từ 3 - 4 giờ, nên thường sau 4 - 5 giờ sẽ dùng thuốc một lần.
Thuốc có tác dụng đặc hiệu trên các virus Herpes như HSV1, HSV2, VZV, EBV; vì vậy thuốc được chỉ định dự phòng và điều trị các bệnh do nhiễm HSV1, HSV2 ở da, niêm mạc, thần kinh và sinh dục; điều trị bệnh Zona cấp do VZV; dự phòng và điều trị nhiễm virut ở người suy giảm miễn dịch, cấy ghép cơ quan, bệnh thủy đậu.
Tuy nhiên trong khi dùng thuốc cần lưu ý, không kết hợp với zidovudin vì gây tăng trạng thái ngủ lơ mơ, không kết hợp với probenecid do làm tăng khả năng đào thải acyclovir. Khi dùng thuốc có thể xuất hiện các biểu hiện như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau bụng, nhức đầu, ban ngoài da, có thể xuất hiện ảo giác, ngủ lịm, động kinh...
ThS. Nguyễn Bạch Đằng