Với các triệu chứng giống như viêm phổi thông thường hoặc như lao phổi, bệnh melioidosis được các nhà khoa học gọi là “kẻ bắt chước đại tài”. Tuy nhiên, vấn đề họ quan tâm không phải là “sự bắt chước” mà chính là mức độ nguy hiểm của nó. Bệnh có thể gây ra 90.000 ca tử vong mỗi năm, có khả năng kháng tất cả các loại thuốc kháng sinh hiện nay và nguy hiểm nhất là có thể trở thành vũ khí sinh học tiềm năng.
Vi khuẩn gây bệnh melioidosis có thể lan rộng trên toàn thế giới
Được biết đến từ hơn 100 năm trước, căn bệnh melioidosis là một bệnh do vi khuẩn có tên Burkholderia pseudomallei gây ra. Vi khuẩn này dễ dàng được tìm thấy trong đất ở các quốc gia nhiệt đới, nó có khả năng tồn tại trong môi trường trong vòng 6 năm và thậm chí tồn tại trong cả nguồn nước uống. Một nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng, vi khuẩn này có thể lan rộng ra trên toàn thế giới. Đến nay đã phát hiện Burkholderia pseudomallei ở 45 quốc gia thuộc vùng nhiệt đới. Các chuyên gia y tế ước tính có khoảng 165.000 trường hợp mắc bệnh mới mỗi năm, con số này dự tính có thể tiếp tục tăng trong các năm tới.
Vi khuẩn gây bệnh melicidosis dễ xâm nhập cơ thể qua các vết xước trên da.
Bệnh chưa có kháng sinh đặc trị
Con người có thể mắc bệnh melioidosis thông qua các vết cắn, vết xước ngoài da, tiếp xúc với vi khuẩn Burkholderia pseudomallei sống trong đất hoặc uống phải nguồn nước ô nhiễm bị nhiễm khuẩn. Căn bệnh này gây ra triệu chứng nhiễm trùng huyết sau đó dẫn đến tình trạng viêm toàn thân và cuối cùng là tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Các thể bệnh thường gặp của melioidosis là: viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, nhiễm trùng cơ, nhiễm trùng phần mềm, viêm hạch, viêm xương... Thời kỳ ủ bệnh thường từ 1 đến 21 ngày (trung bình 9 ngày). Hiện nay, chưa có loại vắc-xin phòng bệnh hay kháng sinh nào đặc trị cho căn bệnh này để hạn chế tác động của bệnh với sức khỏe con người. Do bệnh melioidosis kháng với các loại kháng sinh thông thường nên việc nhận biết đúng kháng sinh trị bệnh rất quan trọng vì sử dụng sai thuốc kháng sinh cho căn bệnh này có thể dẫn đến chết người.
Biểu hiện thường gặp khi bị bệnh melioidosis.
Cách nào để tránh xa bệnh này?
Theo Bart Currie, nhà vi sinh học tại Trung tâm Nghiên cứu y tế ở Australia, triệu chứng của melioidosis tương tự với các căn bệnh nhiễm khuẩn khác như bệnh viêm phổi thông thường hay bệnh lao nên dễ bị bỏ qua. Do đó, các nhà khoa học đã đặt cho nó biệt danh “kẻ bắt chước đại tài”. Việc điều trị hết sức khó khăn ở thể bệnh này cộng với việc nguy cơ tái phát cao và thể trạng suy kiệt của người bệnh khiến cho tỷ lệ thất bại trong điều trị cao. Tác giả chính của nghiên cứu này - nhà sinh học Direk Limmathurotsakul cho biết, khi thực hiện khảo sát ở Indonesia và Thái Lan, ông đã không ngạc nhiên về số liệu thống kê 2-3 người chết mỗi ngày. Chỉ tính riêng năm 2015, số người tử vong do meliosdosis vào khoảng 90.000 gần bằng số tử vong do bệnh sởi (95.000 trường hợp). Ngoài ra, sự nguy hiểm của căn bệnh này còn do khuẩn Burkholderia pseudomallei có thể sống 16 năm trong nước cất nếu không tiêu diệt chúng. Mặc dù B. pseudomallei hiếm khi lây lan từ người này sang người khác nhưng bệnh vẫn có tốc độ lây lan nhanh chóng. Những người có nguy cơ mắc bệnh cao thường có tiền sử mắc bệnh tiểu đường, bệnh thận hoặc bệnh ung thư, thậm chí những người khỏe mạnh cũng có thể bị nhiễm bệnh.
Với nghiên cứu này, các nhà khoa học hy vọng các cơ quan y tế của các quốc gia trong vùng dịch tễ sẽ nâng cao kiến thức về căn bệnh và có các biện pháp phòng, điều trị kịp thời. Các Trung tâm kiểm soát dịch bệnh khuyến cáo, nếu bạn sống trong môi trường khí hậu nhiệt đới có thể đeo găng tay, đi ủng khi ra ngoài vào trời mưa, bão. Nếu bạn bị các vết thương ngoài da thì tránh tiếp xúc với đất và nước đọng. Bên cạnh đó, nhà sinh học Direk Limmathurotsakul cho biết, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, đúng phác đồ thì tỷ lệ tử vong sẽ giảm xuống còn 10%, thậm chí đa số bệnh nhân ở độ tuổi trưởng thành có thể sống sót nếu bị nhiễm bệnh.
(Theo Health Sciencealert, 2/2016)