Minh Thu
Rất nhiều người có thói quen sử dụng thuốc Đông y làm thuốc mát, bổ. Nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, gầy yếu, đau khớp, mệt mỏi, phụ nữ muốn an thai hay có khi chẳng bị bệnh gì cũng đi cắt vài thang thuốc uống để "củng cố sức khỏe". Ai cũng nghĩ uống thuốc Đông y là vô hại. Chính vì quan niệm này, mà có không ít người đã bị thêm bệnh, chết oan vì thuốc Đông y.
Dị ứng, suy gan, suy thận và tử vong
 Bệnh nhân bị dị ứng thuốc Đông y. Ảnh: PGS.TS. Nguyễn Văn Đoàn |
Đây chỉ là 2 trong rất nhiều trường hợp bị dị ứng thuốc Đông y phải cấp cứu tại Khoa DƯ-MDLS Bệnh viện Bạch Mai. Trước đó đã có những trường hợp dị ứng thuốc Đông y rất thương tâm như anh T.V.T, 42 tuổi, do bị bệnh mất ngủ, sau khi uống thuốc tễ (Đông y) không rõ mỗi viên thuốc gồm những gì mà bệnh nhân thấy người mệt mỏi vô cùng, sốt cao, rồi da tuột từng mảng như bị dội nước sôi, vàng mắt, nôn ra máu, đi ngoài phân đen, suy gan, suy thận. Mặc dù đã được cấp cứu và chăm sóc chu đáo, nhưng bệnh nhân đã tử vong sau 30 ngày nằm viện. Bệnh nhân N.T.T, 38 tuổi, do chán ăn, mệt mỏi, tự tìm đến thầy lang và sau khi uống 35 thang thuốc Đông y (1 thang uống trong một ngày), bệnh nhân thấy mệt mỏi hơn, cảm giác như bị kim châm toàn thân. Tiếp sau đó trên da bệnh nhân xuất hiện nhiều đám đỏ da, nổi nhiều mụn, bọng nước, loét trợt các hốc tự nhiên (miệng, mắt, hậu môn, bộ phận sinh dục..). Sau 20 ngày điều trị, bệnh nhân đã qua được cơn nguy kịch.
Điều trị đúng thầy, đúng thuốc
Theo PGS.TS. Nguyễn Văn Đoàn, Phó Trưởng khoa DƯ-MDLS, Bệnh viện Bạch Mai, dù là thuốc Đông y hay thuốc Tây y thì đều có chung tác dụng là điều hòa các rối loạn chức năng và trị bệnh. Thuốc Tây y là dạng được tổng hợp từ các hoạt chất, hóa dược theo công nghệ hiện đại, hiệu quả tập trung, tác dụng nhanh. Còn mỗi một vị thuốc Đông y có rất nhiều dược chất khác nhau. Một bài thuốc với hàng chục vị nên con số hóa dược trong đó khó có thể đếm xuể. Nếu người thầy thuốc với hiểu biết rộng, có kinh nghiệm, lại biết kết hợp và điều chỉnh các vị thuốc hợp lý, tài tình thì thuốc Đông y sẽ có tác dụng tốt. Còn ngược lại, có thể gây dị ứng, nhiễm độc... và hậu quả khôn lường. Một điểm đáng lưu ý là nhiều bệnh nhân không phải bị dị ứng, nhiễm độc do các hoạt chất trong thuốc Đông y mà lại do hậu quả của những hóa chất dùng trong quá trình bảo quản các kho thuốc như lưu huỳnh, diêm sinh... để chống ẩm, chống nấm mốc...
Dị ứng thuốc Đông y thường chậm, do đó khi gia đình người bệnh phát hiện được thì bệnh nhân đã vào giai đoạn muộn. Hơn nữa, có rất nhiều trường hợp uống thuốc không rõ thành phần, uống thuốc của những thầy lang trộn lẫn thuốc Đông y với Tây y - theo quan niệm của họ, đấy là "Đông Tây y kết hợp" nên việc cấp cứu và điều trị càng trở nên khó khăn vì các thầy thuốc không biết chính xác nguyên nhân. Hơn nữa, với những trường hợp bị suy gan, suy thận sau uống thuốc, kết hợp với bệnh mà bệnh nhân đã được điều trị trước đó thì dị ứng thuốc Đông y càng trở nên nặng nề và dễ tử vong. Những trường hợp cấp cứu thành công có thể bị di chứng về mắt như mù lòa.
Còn theo TTND.BS. Nguyễn Văn Hướng, Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam, sử dụng thuốc Đông y phải với tinh thần "dùng thuốc như dùng binh", nghĩa là chỉ khi nào có bệnh mới dùng thuốc, bệnh gì điều trị bằng thuốc nấy chứ không cắt thuốc bổ bừa bãi, đã uống thuốc phải tới khám và được tư vấn, bắt mạch cẩn thận, không nhờ người nhà cắt thuốc hộ. Sử dụng một số vị thuốc trong Đông y như nhân sâm, mật gấu, cao hổ cốt vẫn cần hướng dẫn của thầy thuốc để tránh bị ngộ độc hoặc tác dụng phụ không mong muốn.
Chính vì thế, mọi người lưu ý khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, dù đó là thuốc Đông y hay Tây y để bồi dưỡng hay chữa bệnh, nếu thấy người có ban đỏ, mẩn ngứa hay những dấu hiệu khác thường thì bệnh nhân cần phải đến các cơ sở y tế ngay để khám và điều trị kịp thời, tránh dùng lại thuốc cũ, hoặc mua thêm thuốc mới tiếp tục tự điều trị, như thế bệnh chính không khỏi mà có khi còn mang thêm tai họa mới.