Quy định về kê đơn, đấu thầu và mua sắm thuốc ngày càng chặt chẽ
Thông tin từ hội thảo cho hay, hiện nay, chi phí chi trả cho các loại thuốc điều trị luôn chiếm khoảng 50% tổng số tiền chi trả cho khám chữa bệnh (KCB) BHYT. Trong khi đó, trên thế giới, mức chi trung bình cho thuốc chỉ chiếm từ 25 - 30% quỹ KCB BHYT. Danh mục thuốc BHYT là một trong các yếu tố quyết định đến chất lượng điều trị, quyền lợi hưởng BHYT và chi phí quỹ BHYT phải chi trả. Hàng năm, danh mục này tiếp tục được cập nhật dựa trên nhu cầu sử dụng thuốc của cơ sở khám chữa bệnh và hiệu quả điều trị của thuốc. Hiện tại, danh mục thuốc BHYT của Việt Nam có hơn 900 hoạt chất tân dược, trong khi đó, số thuốc thương mại là hơn 20.000 loại. Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh khẳng định: Việt Nam đang trong quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật, quy định ngày càng chặt chẽ hơn trong việc kê đơn, đấu thầu và mua sắm thuốc. Tuy nhiên, vẫn đang tồn tại các vấn đề liên quan tới hệ thống mua sắm, việc lựa chọn thuốc chưa hợp lý. Điều này đã dẫn đến sự gia tăng chi phí thuốc chữa bệnh và khác biệt về giá thuốc do BHXH Việt Nam chi trả giữa các cơ sở KCB, giữa các vùng miền, dẫn đến sự lãng phí nguồn lực cả về số thuốc dự trữ và về tài chính. Việc quản lý chi phí thuốc bao gồm lựa chọn, định giá và sử dụng trong thanh toán BHYT rất phức tạp và khó khăn.
Đảm bảo nguồn quỹ chi cho thuốc khám chữa bệnh BHYT hiệu quả. Ảnh: TM
Theo phân tích của BHXH Việt Nam, hiện mỗi cơ sở KCB vẫn đang tự thực hiện việc cung ứng thuốc và vật tư y tế theo yêu cầu sử dụng. Trong khi đó, việc đấu thầu thuốc tập trung tại các sở y tế, bệnh viện lớn mới được triển khai còn nhiều bất cập. Hơn nữa, có rất nhiều hệ thống thông tin thuốc và vật tư y tế với những thông tin đa chiều, có khi trái ngược, dẫn tới mức giá trúng thầu khác nhau đối với cùng loại thuốc và vật tư y tế giữa các địa phương và bệnh viện. Do đó, cơ quan BHXH Việt Nam cần một hệ thống thông tin chính xác, trung lập và minh bạch.
Danh mục thuốc BHYT có số lượng lớn hơn rất nhiều so với các nước
Cùng chia sẻ quan điểm này, bà Socorro Escalate - Trưởng nhóm Phát triển Hệ thống Y tế Văn phòng WHO tại Việt Nam cũng đánh giá: Việt Nam đã xây dựng danh mục thuốc BHYT có số lượng lớn hơn rất nhiều so với các nước trên thế giới, kể cả về số hoạt chất tân dược và thuốc thương mại. Chia sẻ kinh nghiệm của các nước trên thế giới, đại diện WHO cho rằng, quan điểm cần thống nhất trong quản lý BHYT và tiếp cận thuốc là đảm bảo chi phí hợp lý và công bằng. Quỹ BHYT phải phục vụ cho số đông người tham gia chứ không nên tập trung chi trả cho một nhóm thuốc biệt dược có giá thành cao. Danh mục thuốc do BHYT chi trả cần phải được xây dựng dựa trên bằng chứng khoa học.
Tại hội thảo, các chuyên gia đến từ Pháp cũng chia sẻ về kinh nghiệm trong quản lý thuốc thuộc phạm vi thanh toán của BHYT ở các nước trên thế giới; kết quả các nghiên cứu về hoạt động tiếp cận thị trường và quản lý giá thuốc tại Pháp; các giải pháp khuyến khích kê đơn và sử dụng thuốc hiệu quả trong hệ thống chăm sóc y tế, tối ưu hoá lộ trình điều trị để giảm gánh nặng cho BHYT; Các thoả thuận giữa BHYT và bác sĩ cùng biện pháp khuyến khích thực hiện thoả thuận.
Trả lời câu hỏi “Làm thế nào để đảm bảo sử dụng các nguồn lực có hạn một cách hiệu quả? Làm thế nào để dùng thuốc cho đúng thuốc, đúng bệnh nhân, vào đúng thời điểm?”, các chuyên gia Pháp cho rằng, điều kiện đầu tiên là các cơ sở y tế phải được cung cấp tài liệu hướng dẫn đã điều chỉnh cho phù hợp với thực tế để áp dụng, các bệnh nhân có khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế để được chẩn đoán và kê đơn phù hợp. Điều kiện đảm bảo nguồn quỹ chi cho thuốc KCB BHYT hiệu quả là thuốc phải sẵn có và có giá phù hợp với bệnh nhân…