Cơn bão số 3 đổ bộ vào miền Trung đã làm nhiều người chết, mất tích, nhiều nhà cửa bị phá hủy. Sau bão, tình trạng vệ sinh có thể thay đổi nhanh chóng bởi sự tàn phá của bão kèm theo mưa, lũ, lụt làm hư hỏng các công trình vệ sinh, từ đó các chất bẩn hoà trộn vào nước làm lây lan nhiều mầm bệnh, đặc biệt nguy hiểm là các bệnh về đường ruột như bệnh tiêu chảy.
Tiêu chảy sau bão rất thường gặp
Bão lụt có thể sẽ làm cho các công trình vệ sinh bị ảnh hưởng nặng thậm chí làm hư hỏng kèm theo mưa sẽ đưa các chất bẩn, rác thải trôi dạt đến nhiều nơi. Trong các chất bẩn của công trình vệ sinh thì có vô vàn các loại vi sinh vật gây bệnh gồm vi khuẩn, virut và ký sinh trùng. Vi khuẩn gây bệnh đường ruột nhất là gây bệnh tiêu chảy chủ yếu do các loại vi khuẩn đường ruột như vi khuẩn thương hàn, E.coli, lỵ trực khuẩn, Campylobacter, Proteus, Enterobacter và không thể không kể đến vi khuẩn tả. Đối với ký sinh trùng thì phải kể đến lỵ amíp, các loại trứng giun như trứng giun đũa, trứng giun móc. Hầu hết các vi sinh vật gây bệnh này bình thường có rất nhiều trong phân, đất, nước, không khí và nguy hiểm nhất là trong phân người lành (người ta gọi là người lành mang vi khuẩn). Khi mưa lũ mà các công trình vệ sinh bị hư hỏng sẽ làm phân và chất thải tràn ra môi trường xung quanh và trôi theo dòng nước, nước cuốn mang đi gieo rắc khắp nhiều nơi đến nhiều địa phương rất nguy hiểm. Đồng thời bão, lụt cũng làm cho người dân sẽ rất thiếu thốn về nguồn nước sử dụng trong sinh hoạt cho nên khi dùng nước đã bị nhiễm bẩn thì nguy cơ cao mắc bệnh đường ruột nhất là bệnh tiêu chảy rất khó tránh khỏi.
 Cán bộ y tế hướng dẫn người dân khử khuẩn giếng sau bão lũ. |
Làm gì để ngăn chặn các bệnh về đường ruột sau bão, lụt?
Trước hết cần lưu tâm đến giải quyết vệ sinh hoàn cảnh. Đây là một việc làm hết sức cần thiết bởi vì giải quyết nguồn nước hợp vệ sinh để cho dân sử dụng là một việc làm không dễ dàng gì trong điều kịên vừa xảy ra bão, mưa, lũ, lụt. Các vùng, miền chưa có nước máy thì cần thau, rửa, vệ sinh sạch sẽ giếng khơi. Nếu dùng nước ao, hồ, sông, suối thì cần được làm trong và khử khuẩn trước khi sử dụng. Để làm trong nước cần một cục phèn chua bằng nửa đốt ngón tay cho vào 1 gáo nước làm tan phèn rồi đổ gáo nước đó vào một xô nước khoảng 25 lít, khuấy thật đều, chờ một khoảng thời gian 30 phút để lắng cặn, gạn lấy phần nước trong ở phía trên, sau đó cho vào 1 viên cloramin B có hàm lượng 0,25g (viên cloramin này sẽ cho vào một gáo nước, làm tan hết) rồi đổ vào xô nước đã được làm trong. Nếu không có viên cloramin B thì dùng loại bột cloramin B cũng được. Nếu dùng loại bột thì chỉ cần 1/3 thìa canh có thể dùng để khử khuẩn cho 300ml nước sau khi nước đã làm trong. Nước đã được khử khuẩn bằng cloramin B thì dùng để đun nấu thức ăn và tắm giặt hằng ngày. Nếu muốn uống thì phải đun sôi. Nếu địa phương nào, gia đình nào dùng nước giếng khoan thì sau bão, lụt cần vệ sinh máy bơm thật sạch sẽ. Nếu dùng giếng khơi thì cần bơm hết nước bẩn trong giếng, nhất là các giếng bị ngập nước, vệ sinh sạch sẽ và sau khi có nước cũng cần lọc và khử khuẩn như đã trình bày ở trên. Cố gắng quản lý tốt chất thải, đặc biệt là các loại chất thải như phân, nước tiểu, chất thải công nhiệp, chất thải bệnh viện không cho mầm bệnh lây lan ra môi trường xung quanh. Những ao tù, nước đọng cần được khơi thông. Phát động mọi người dân tự giác vệ sinh trong từng gia đình, từng ngõ xóm làm sao để cho môi trường sống phong quang, sạch sẽ nhằm hạn chế đến mức tối đa mầm bệnh phát triển. Tuyệt đối không ăn rau sống, không uống nước lã, không ăn tiết canh, nem chua, nem chạo, không đi vệ sinh bừa bãi. Không nên tắm ở ao, hồ, sông, suối vừa bị lũ, lụt. Khi cần thiết làm việc ở môi trường dưới nước thì không ngâm mình dưới nước thời gian lâu. Cần phổ biến rộng rãi trong nhân dân rửa tay trước khi ăn cũng như chế biến, phân phối thực phẩm.
PGS.TS. TTƯT. Bùi Khắc Hậu