Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates vừa ra hồi ký mang tên "Duty: Memoirs of a Secretary at War" dài 600 trang, cung cấp một cái nhìn của người trong cuộc về Washington, Quốc hội và các cuộc chiến của Mỹ ở Iraq, Afghanistan.
Coi khinh Quốc hội
Robert Gates bày tỏ sự khinh bỉ công khai đối với Quốc hội Mỹ và cách thức các nhà lập pháp đối xử với ông khi ông trả lời chất vấn.
"Tôi thấy phần lớn Quốc hội thô lỗ và bất tài khi thực hiện các trách nhiệm hiến pháp cơ bản của họ, thiển cận, đạo đức giả, ích kỷ, hay tự ái và thiên vị khi đặt mình trước đất nước".
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cho biết, ông Gates đã nghĩ đến chuyện bỏ ra ngoài cuộc chất vấn và từ nhiệm. "Chẳng có kẻ đáng ghét nào trên thế giới này có thể nói với tôi kiểu như thế", ông viết.
Khinh Phó Tổng thống
Ông Gates đặc biệt thể hiện sự không hài lòng với Joe Biden. Ông miêu tả Phó Tổng thống Mỹ là con người "lầm lẫn về gần như tất cả các chính sách ngoại giao chính và vấn đề an ninh quốc gia trong 4 thập niên qua".
Đặc biệt, Gates nói ông phản đối chiến lược giới hạn mà ông Biden đề xuất về Afghanistan để tập trung chống khủng bố.
Nghi ngờ sự kiểm soát của Nhà Trắng
Gates miêu tả Nhà Trắng và đội ngũ an ninh quốc gia của Tổng thống Obama là kiểm soát quá mức. Ông cũng tự cảm thấy mình xung đột với bộ phận nòng cốt của Obama.
Tại một cuộc họp ở Phòng Bầu dục năm 2011, Gates cho biết ông đã xem xét việc từ chức bởi chiến lược và sự quản lý yếu kém của Nhà Trắng.
"Tôi chưa từng đối đầu trực tiếp với Obama về những gì tôi (và cả Ngoại trưởng Hillary, Giám đốc CIA Leon Panetta khi đó và nhiều người khác) coi là quyết tâm của ông ấy rằng Nhà Trắng phải kiểm soát chặt chẽ mọi mặt của chính sách an ninh quốc gia, thậm chí cả các chiến dịch", Gates viết. "Nhà Trắng của ông ấy đến nay là tập trung nhất và kiểm soát nhất về an ninh quốc gia mà tôi thấy kể từ thời Richard Nixon và Henry Kissinger" những năm 1970.
Xung đột với nhóm tham mưu an ninh quốc gia (NSS)
Gates thừa nhận ông rất tức giận về các thành viên NSS và bản chất kiểm soát của họ. "Hầu hết các xung đột của tôi với chính quyền Obama trong 2 năm đầu tiên không phải về các sáng kiến chính sách từ Nhà Trắng mà là về sự quản lý yếu kém và sự can thiệp hoạt động của họ", Gates viết.
Nhà Trắng đối chọi Lầu Năm Góc
"Bản chất kiểm soát của Nhà Trắng của Obama và quyết tâm của họ nhằm giành uy tín từ mọi điều tốt đẹp đã xảy ra mà không để dành chút nào cho những người chuyên nghiệp ở những chiến hào đã thực sự hoàn thành công việc, xúc phạm Ngoại trưởng Clinton nhiều như xúc phạm tôi", ông Gates viết.
Gates là nhà kiến tạo hòa bình
Cựu Bộ trưởng Mỹ viết rằng "những tổng thống phải đối mặt với các vấn đề chính sách khó khăn ở nước ngoài thường vơ vội lấy súng. Chính sách đối ngoại của chúng ta đã trở nên bị quân sự hóa quá mức, việc sử dụng vũ lực quá dễ đối với các Tổng thống", ông viết và nhấn mạnh thêm rằng, với rất nhiều người, "chiến tranh đã trở thành một trò chơi video hoặc một bộ phim hành động: không đổ máu, không đau đớn và vô vị".
Cuộc chiến ở Iraq
Ở Iraq, Gates cho biết ông từng hy vọng "bình ổn đất nước này để khi quân Mỹ rút đi thì cuộc chiến sẽ không bị xem là thất bại chiến lược với Mỹ hoặc một thất bại với những hậu quả để lại mang tính toàn cầu... May thay, tôi tin các mục tiêu nhỏ nhất của mình đã hoàn tất ở Iraq".
Cuộc chiến ở Afghanistan
Gates viết rằng Tổng thống Obama ban đầu nghi ngờ quyết định của ông vào cuối năm 2009 về việc tăng viện 30.000 quân Mỹ tới Afghanistan. Theo cựu Bộ trưởng Quốc phòng, ông Obama đã nhượng bộ bởi một yêu cầu năm 2009 từ Tướng Stanley McChrystal, khi đó là tư lệnh các lực lượng do Mỹ dẫn đầu ở Afghanistan, về một sự tăng viện quân sự lớn.
Chính trị nội địa của Obama
Gates cho rằng các yếu tố chính trị trong nước đã len vào "gần như tất cả các vấn đề an ninh quốc gia" mà Nhà Trắng của Obama phải đối mặt. Ông cho biết mình từng chứng kiến một cuộc hội thoại giữa ông Obama và bà Clinton, trong đó Tổng thống "gần như thừa nhận rằng" sự phản đối của ông về đợt tăng viện quân năm 2007 tới Iraq là một tính toán chính trị.
Ghét D.C
Cựu Bộ trưởng Gates tiết lộ, việc ông được biết đến là người điềm tĩnh đã khiến ông thường che giấu sự giận dữ và khinh khi của mình. "Tôi không muốn là Bộ trưởng Quốc phòng", ông tuyên bố.
