Theo ThS.BS. Lâm Văn Hoàng – Khoa nội tiết, dinh dưỡng là yếu tố cốt lõi của việc điều trị cho bệnh nhân (BN) đái tháo đường (ĐTĐ) bên cạnh thuốc men và thay đổi lối sống. Một chế độ dinh dưỡng phù hợp không những giúp BN kiểm soát tốt dao động đường huyết trong ngày mà còn giúp người bệnh nâng cao được chất lượng cuộc sống.
Chất bột đường là nguồn dinh dưỡng chính ảnh hưởng đến đường huyết sau ăn
ThS.BS. Lâm Văn Hoàng cho biết, những khuyến cáo về dinh dưỡng cho BN ĐTĐ đã thay đổi trong những năm gần đây do các hiểu biết mới về bệnh, những tiến bộ trong điều trị thuốc men và các bằng chứng khoa học hiện có.
Những nghiên cứu ngẫu nhiên có đối chứng và nghiên cứu quan sát cho thấy, điều trị dinh dưỡng được chứng minh làm giảm HbA1c khoảng 1- 2%, tùy theo týp và thời gian ĐTĐ. Hiệp hội ĐTĐ Mỹ, châu Âu đã thiết lập những khuyến cáo riêng về dinh dưỡng. Chất bột đường là nguồn dinh dưỡng chính ảnh hưởng đến đường huyết sau ăn. Phải xem xét cả số lượng và chất lượng của chất bột đường khi thiết lập bữa ăn cho người bệnh ĐTĐ.
 Chế độ dinh dưỡng tốt giúp cải thiện chỉ số đường huyết. |
Một trong những vấn đề quan trọng của chế độ dinh dưỡng là kiểm soát lượng glucid - lượng chất bột đường ăn vào (ngũ cốc, tinh bột, hoa quả...). Bột đường là một trong những chất cung cấp năng lượng chính cho tế bào sống của cơ thể. Trước đây, trên thế giới hàm lượng chất bột đường được khuyến cáo chiếm đến 70% tổng số năng lượng trong khẩu phần ăn hàng ngày. Tuy nhiên, do lượng bột đường ăn vào đóng vai trò quan trọng trong việc gây tăng đường huyết và rối loạn chuyển hóa lipid sau ăn nên xu hướng hiện nay là kiểm soát chặt chẽ hơn lượng bột đường ăn vào.
Tuy nhiên, cũng theo BS. Hoàng, chế độ ăn có chất bột đường dành cho người bệnh ĐTĐ tưởng chừng dễ hiểu và dễ thực hiện nhưng để biết được nó, các thầy thuốc cũng loay hoay và thay đổi như quá trình lịch sử bệnh của nó. Trải qua thời gian với nhiều nghiên cứu và đánh giá trên việc kiểm soát đường huyết và biến chứng cho BN, việc khuyến cáo các thành phần dinh dưỡng cho người bệnh với tỷ lệ carbohydrate 55 - 60% được xem như là phù hợp cho BN ĐTĐ. Và vai trò chỉ số đường huyết của các loại thực phẩm được xem có tác động đến sự ổn định đường huyết liên tục trong ngày.
Thực phẩm làm tăng đường huyết chậm - lựa chọn tốt nhất
BS. Hoàng khuyến cáo, muốn kiểm soát tốt đường huyết chúng ta phải kiểm soát tốt đường lúc đói, đường huyết giữa các bữa ăn và đặc biệt là đường huyết sau ăn. Mà chất bột đường là nguồn dinh dưỡng chính ảnh hưởng đến đường huyết sau ăn, do đó trong chế độ dinh dưỡng, người bệnh ĐTĐ nên sử dụng bổ sung những thực phẩm có thành phần bột đường đặc biệt có cơ chế giải phóng đường chậm phóng thích đường vào máu từ từ, đồng thời có chỉ số đường huyết thấp nhằm giúp ổn định đường huyết sau ăn. Những thực phẩm đặc biệt cho người ĐTĐ có thể sử dụng như các bữa ăn dặm và thay cho bữa ăn chính cho bệnh nhân ĐTĐ để giảm cân và kiểm soát đường huyết.
Những sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt dành cho bệnh nhân ĐTĐ đã được kiểm chứng qua nhiều nghiên cứu lâm sàng rất tốt đối với người bệnh. Với sự tăng cường chất xơ (hòa tan và không hòa tan), và sự hiện diện của hệ thống đường phóng thích chậm do sự biến đổi đường maltodextrin thành fibersol, những thực phẩm này không chỉ giúp cung cấp chất dinh dưỡng cân đối hợp lý mà còn có thành phần bột đường đặc biệt có cơ chế giải phóng đường chậm, phóng thích đường vào máu từ từ, chỉ số đường huyết thấp nhằm giúp ổn định đường huyết sau ăn. Tùy theo nhu cầu hoạt động của cơ thể, người bệnh có thể sử dụng sản phẩm với công thức dinh dưỡng đặc chế để: thay thế bữa chính khi công việc bận rộn; là bữa phụ trước khi chơi thể thao, trước khi đi ngủ đối với người bệnh lớn tuổi có nguy cơ cao bị hạ đường huyết trong đêm.
NGUYỄN HUYỀN