Nhạc chuyển ngữ đang thoái trào

Nhạc ngoại lời Việt hay còn gọi là nhạc chuyển ngữ tiếng Việt và đặt lời tiếng Việt trên nền nhạc ngoại. Có nhiều ca khúc nhạc ngoại lời Việt của cả 2 hình thức này đã rất thành công trong đời sống tân nhạc Việt Nam nhiều thập kỷ qua. Nhưng tại sao nhạc quốc tế giờ đây không được dịch, chuyển lời sang tiếng Việt như nhiều thập niên trước? Có phải vì ca sĩ và công chúng không còn nhu cầu này?

Vì đâu nên nỗi?

Theo nhận định của giới chuyên môn, vài năm trở lại đây, dòng nhạc ngoại lời Việt không còn được ưa chuộng. Nhìn vào nền âm nhạc của các nước trong khu vực thì có thể thấy, họ không chỉ thường xuyên chèn vào bài hát của mình những đoạn điệp khúc bằng tiếng Anh, hay đặt tên bài hát bằng tiếng Anh mà còn hát hoàn toàn bằng tiếng Anh, thay vì tiếng bản ngữ. Cho nên, nhạc Việt cũng bị ảnh hưởng và lâu dần dẫn đến tình trạng ca sĩ không còn hứng thú hát bài hát chuyển ngữ nữa. Nhạc sĩ Lê Quang nhận định: “Giới trẻ ngày nay thích hát nhạc tiếng Anh nguyên bản, bởi tiếng Anh ngày càng trở thành ngôn ngữ phổ biến. Vì vậy, việc chuyển ngữ những ca khúc tiếng Anh sang tiếng Việt gần như không hợp thời. Ngoài ra, cũng không nhiều người có khả năng làm tốt việc chuyển ngữ nên người hát chọn cách thể hiện ca khúc nguyên bản là giải pháp an toàn”.

Nhạc ngoại lời Việt vẫn tồn tại trong nền tân nhạc Việt nhưng đang ngày một thoái trào.

Nói về nguyên nhân dẫn đến sự thoái trào của nhạc ngoại lời Việt, không loại trừ có một số tác giả muốn nhanh nổi tiếng và có nhiều tiền lại không phải vất vả xin phép sử dụng bản quyền, cứ thấy bài hát ngoại nào hay, nổi tiếng, đang ăn khách là dựa vào để viết nhái lại thành một ca khúc na ná. Nếu bị công luận chỉ trích, họ biện minh rằng đó chỉ là do ảnh hưởng hoặc sự trùng hợp ngẫu nhiên. Thực tế, trong V-pop đã từng xảy ra trường hợp đó. Bên cạnh đó, hiện Việt Nam đã là thành viên của Hiệp hội Bản quyền âm nhạc quốc tế nên việc đặt lời hay chuyển, soạn lời cho các bài hát quốc tế trở nên phiền phức và khó khăn hơn ở khâu phát hành. Theo Trung tâm Bảo vệ bản quyền tác giả âm nhạc Việt Nam, những bài hát nước ngoài được Việt hóa phần lời phải được phép sử dụng bản quyền của tác giả. Có trường hợp người sử dụng phải liên lạc trực tiếp với tác giả để xin phép. Chính điều này khiến nhiều ca sĩ thấy “ngại”. Mới đây, một số ca khúc trong bộ phim truyền hình ăn khách của Hàn Quốc Hậu duệ mặt trời được vài ca sĩ Việt chuyển ngữ và hát lại nhưng đều gặp rắc rối về mặt bản quyền nên chỉ dừng lại ở phát hành online.

Nhưng đây chưa phải là dấu chấm hết cho xu hướng nhạc ngoại lời Việt, bởi thực tế cho thấy, công chúng vẫn rất yêu thích mảng nhạc này nếu được người nhạc sĩ có tài, có tâm chuyển tải đầy đủ về nội dung, thăng hoa về cảm xúc để họ thưởng thức trọn vẹn nhất một tác phẩm quốc tế bất hủ. Hơn nữa, tại các phòng trà có tiếng hiện nay, khán giả vẫn rất yêu thích những tác phẩm nhạc ngoại lời Việt được hát bởi những giọng ca đẹp và có tầm như Mỹ Tâm, Bằng Kiều, Lệ Quyên, Tuấn Hưng... Có lẽ đây chỉ là lúc “tạm nghỉ” để nhạc ngoại lời Việt tìm cách “bùng nổ” trở lại trong khoảng thời gian sắp tới.

Thời hoàng kim đã xa

Ở thập niên 1960, nhạc sĩ Phạm Duy nổi lên như một hiện tượng không chỉ bởi những sáng tác của chính ông mà còn bởi việc soạn lời Việt cho những ca khúc ngoại quốc. Bên cạnh đó, một số tên tuổi khác như: Vũ Xuân Hùng, Lữ Liên, Trường Kỳ, Khúc Lan, Nam Lộc, Nguyễn Duy Biên, Tùng Giang...  cũng rất thành công khi chuyển lời sang tiếng Việt các bài nhạc Pháp.

Về sau này, xu hướng nhạc ngoại lời Việt cũng góp phần tạo nên tên tuổi cho khá nhiều nghệ sĩ trẻ. Trong đó có thể kể đến nhóm nhạc SS501, ca sĩ Noo Phước Thịnh, Bùi Anh Tuấn, Mỹ Tâm...

Sẽ thôi đợi chờ được hát bởi giọng ca Bùi Anh Tuấn. Sau nhiều đêm thi trung thành với nhạc Việt, Bùi Anh Tuấn đã quyết định làm mới mình bằng bản nhạc ngoại lời Việt Sẽ thôi mong chờ. Với phong cách ngọt ngào, lãng mạn quen thuộc, nam ca sĩ đã tạo ra một phiên bản hoàn toàn mới cho bản ballad đình đám Like a man của nhóm nhạc Hàn Quốc.

Bên cạnh đó còn có MV Ooh la la của ca sĩ Đinh Hương. Với phong cách cuồng nhiệt, dữ dội như bản gốc của Grace potter and the nocturnals,Ooh la la đã một lần nữa cho thấy cá tính riêng trong âm nhạc của Đinh Hương. Bài hát mang thông điệp kêu gọi mọi người hãy gạt bỏ muộn phiền, lo toan của cuộc sống và hòa mình theo giai điệu của âm nhạc. Ngay khi phát hành, MV đã có số lượt xem khổng lồ trên trang mạng Youtube, dù ca khúc từng được Đinh Hương thể hiện trong một đêm thi của The Voice mùa đầu.

Và ngay cả tên tuổi lớn như Mỹ Tâm cũng không thể cưỡng lại sức hút của nhạc ngoại lời Việt. Cô đã khiến khán giả bất ngờ khi tái hiện ca khúc To love you more. Với phần diễn song ngữ tiếng Việt và tiếng Anh, “Họa mi tóc nâu” đã làm sống lại những giai điệu đầy thổn thức, khi nhẹ nhàng, lúc lại mãnh liệt của bài hát từng ăn sâu vào cảm xúc của hàng triệu khán giả trên toàn thế giới qua giọng ca của diva Celine Dion...

Vũ Quang