Trong dân gian, củ nghệ rất được trọng dụng trong việc chữa bệnh. Nghệ đen và nghệ vàng là 2 loại nghệ được sử dụng chữa bệnh nhiều nhất. Bài viết này xin được giới thiệu một số cách dùng nghệ đen chữa bệnh.
Theo Đông y, nghệ đen vị đắng cay, tính ôn; vào kinh can. Có tác dụng hoạt huyết phá ứ, hành khí giảm đau, còn có tác dụng tiêu thực hóa tích. Dùng cho các trường hợp đau tức vùng ngực bụng, đầy bụng không tiêu, các chứng u bướu kết tụ, chấn thương sưng bầm đụng giập. Hằng ngày dùng 3 - 10g bằng cách nấu hầm, pha hãm.
Một số bài thuốc trị bệnh có dùng nghệ đen
Phá ứ, thông kinh: nghệ đen 8g, xuyên khung 6g, thục địa 12g, bạch thược 12g, bạch chỉ 12g. Các vị sấy khô, nghiền thành bột. Mỗi lần 12g, ngày uống 3 lần, chiêu bằng nước muối loãng. Dùng cho phụ nữ khí huyết kết trệ, tắc kinh trướng đau, bụng thành cục.
Hành khí giảm đau:
Thang kim linh tả can: kim linh tử 20g, nhũ hương 6g, một dược 6g, tam lăng 6g, nghệ đen 6g. Sắc uống. Trị ngực bụng đau do khí huyết ứ trệ, mạng sườn trướng đau.
Nghệ đen, điền thất, nghiền thành bột, để riêng, uống thay phiên nhau.
Đài ô dược 8g, đào nhân 8g, thổ miết 4g, tam lăng 4g, uy linh tiên 4g, sinh địa 12g, xích thược 4g, cốt toái bổ 4g, tục đoạn 4g, hồng hoa 4g, trạch lan 4g, quy vĩ 16g. Sắc uống ngày 1 thang, uống với bột nghệ đen hoặc điền thất, với rượu loãng. Trị chấn thương gãy xương.
Tiêu thực hóa tích: nghệ đen 6g, tam lăng 6g, trần bì 12g, hương phụ 8g, hạt củ cải 6g, sa nhân 4g, thanh bì 8g, chỉ xác 8g, hồ hoàng liên 4g, lô hội 4g, hồ tiêu 6g. Tất cả nghiền thành bột mịn làm hoàn hồ. Mỗi lần uống 4 - 12g, ngày uống 2 lần, chiêu với rượu đun ấm. Khi uống thuốc không ăn thức ăn lạnh sống. Trị trẻ em uống sữa không tiêu, bụng đầy trướng.
Món ăn thuốc có nghệ đen:
Rượu xào nghệ đen: nghệ đen 15g cho vào nồi, đổ rượu nấu, gạn lấy nước uống. Dùng cho các trường hợp hen suyễn khó thở gấp.
Tim lợn hầm nghệ đen: nghệ đen 25g, tim lợn 1 cái. Làm sạch thái lát, nấu chín, thêm gia vị cho ăn. Liên tục 1 đợt 5 - 7 ngày. Dùng cho các trường hợp trướng bụng đầy tức, ăn không tiêu.
Nga truật tán: nghệ đen tán mịn, mỗi lần uống 4g, uống với chút rượu và ăn mấy nhánh hành. Dùng cho các trường hợp trướng bụng đầy hơi đau quặn.
Nước sữa nga truật: nghệ đen 4g, sữa tươi 50ml. Nghệ đen tán mịn hòa với sữa, thêm chút muối đun sôi cho uống. Dùng cho trẻ sơ sinh bị nôn trớ khi bú sữa mẹ hoặc ăn sữa ngoài.
Kiêng kỵ: Người khí huyết hư, phụ nữ có thai không dùng.
Lương y Thảo Nguyên
