Không khó để nhận thấy Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã đi vào nhiều tác phẩm nghệ thuật. Trong lĩnh vực âm nhạc, nhiều ca khúc nổi tiếng vừa làm lay động trái tim những người lớn tuổi từng tham gia các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc, vừa giúp thế hệ trẻ hình dung được không khí đấu tranh cách mạng của toàn dân tộc có các nhạc phẩm: Lên đàng (Lưu Hữu Phước), Du kích ca (Đỗ Nhuận), Tiến quân ca (Văn Cao), Diệt phát xít (Nguyễn Đình Thi), Đoàn Vệ quốc quân (Phan Huỳnh Điểu), Mười chín tháng Tám (Xuân Oanh)...
Bức ảnh “Đánh chiếm Phủ Khâm Sai” của NSNA Vũ Năng An chụp ngày 19/8/1945. (Ảnh tư liệu)
Trong khi đó, điện ảnh Việt có phim Sao tháng Tám (Giải Bông sen vàng Liên hoan phim Việt Nam năm 1977) do NSND Trần Đắc đạo diễn đến nay vẫn được xem là tác phẩm điện ảnh xuất sắc, thành công nhất về Cách mạng Tháng Tám ở nước ta. Dù xem lại bao nhiêu lần thì Sao tháng Tám vẫn đem lại cảm xúc với người thưởng thức, đồng thời khán giả thêm thấm thía, trân trọng cuộc sống độc lập tự do mà chúng ta đang có. Ngoài âm nhạc, điện ảnh... góp phần tô thắm bản anh hùng ca Cách mạng tháng Tám còn có nhiếp ảnh. Ở lĩnh vực này, tới nay, công chúng luôn nhắc nhớ tới nghệ sĩ nhiếp ảnh Vũ Năng An (1916 - 2004), Nguyễn Bá Khoản (1917 - 1993) - hai nghệ sĩ đã được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt I năm 1996 (chuyên ngành nhiếp ảnh).
Nghệ sĩ Vũ Năng An và Nguyễn Bá Khoản được mệnh danh là “người viết sử bằng hình ảnh” về mùa thu lịch sử năm 1945 của Việt Nam. Nguyễn Bá Khoản sinh tại huyện Thường Tín, Hà Tây (nay là Hà Nội) trong một gia đình có truyền thống yêu nước. Tháng 8/1945, nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Nguyễn Bá Khoản tham gia Tổng khởi nghĩa tại Hà Nội, sau đó lãnh đạo cuộc khởi nghĩa ở Thường Tín, làm Chủ tịch Ủy ban Hành chính lâm thời huyện Phú Xuyên. Trong những ngày này, ông đã ghi lại hàng trăm bức ảnh quý giá và mang tầm vóc lịch sử: nhân dân Hà Nội mít-tinh trước Quảng trường Nhà hát Lớn ngày 17/8/1945 chuẩn bị cho việc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, cảnh quần chúng Cách mạng tràn vào Phủ Khâm Sai Bắc Kỳ (Bắc Bộ Phủ) ngày 19/8, cảnh mít-tinh trên Quảng trường Nhà hát Lớn ngày 31/8. Bên cạnh đó, trong tháng 9/1945, nghệ sĩ Nguyễn Bá Khoản đã “chớp” được nhiều khoảng khắc lịch sử của dân tộc: cảnh Quảng trường Ba Đình và lễ đài Tuyên ngôn Độc lập, cảnh quân Giải phóng - Tự vệ Hà Nội dự lễ Tuyên ngôn Độc lập ngày 2/9/1945 tại Quảng trường Ba Đình - Hà Nội, cảnh đường phố Hà Nội sau Cách mạng Tháng Tám 1945 với biểu ngữ “Nước Việt Nam của người Việt Nam”, cảnh Thiếu nhi Thủ đô tham gia diễu hành “Ngày cứu đói tại Quảng trường Nhà hát Lớn” (9/1945).
Cùng với Nguyễn Bá Khoản, NSNA Vũ Năng An cũng đã để lại cho thế hệ sau nhiều hình ảnh về Cách mạng Tháng Tám cách đây 73 năm. Năm 1936, Vũ Năng An rời quê hương vào Nam lập nghiệp. Nhờ có năng khiếu, chỉ bằng 6 kiểu ảnh chụp đẹp cho vợ chồng Phó giám đốc hãng Nhà Rồng, ông đã được chấp nhận cho xuống tàu Aramis làm việc. Và con tàu này đã đưa ông sang Pháp để theo nghề nhiếp ảnh. Những năm 40 của thế kỷ trước, Vũ Năng An trở về Việt Nam và hăng hái tham gia vào cuộc cách mạng vĩ đại của dân tộc.
Ngày 17/8/1945, NSNA Vũ Năng An hòa vào dòng người hướng về Nhà hát Lớn Hà Nội, ông say sưa chụp những bức ảnh lịch sử vào thời điểm này, đó là hình ảnh lá cờ “quẻ ly” rơi từ Nhà hát Lớn xuống, thay thế nó là một lá cờ đỏ sao vàng lớn giương cao cùng nhiều cờ đỏ sao vàng khác giữa đông đảo quần chúng. Đặc biệt, ngày 19/8/1945, cùng với không khí đấu tranh của cuộc tổng khởi nghĩa, nhân dân Hà Nội vùng lên giành chính quyền. Buổi sáng hôm đó, NSNA Vũ Năng An cầm máy chạy về phía Phủ Khâm Sai. Và ông đã chụp được một trong những bức ảnh lịch sử vào loại tiêu biểu nhất, ghi lại thời khắc thiêng liêng của Cách mạng Tháng Tám khi nhân dân ta tiến vào sào huyệt của kẻ thù, đập tan bộ máy thống trị hơn 80 năm của thực dân Pháp, giải phóng dân tộc, xây dựng chế độ cộng hoà dân chủ nhân dân. Bức ảnh sau đó rất nổi tiếng và được biết đến với một số tên gọi “Đánh chiếm Phủ Khâm Sai”, “Đánh chiếm Bắc Bộ phủ”.
73 năm đã trôi qua và các bức ảnh có giá trị đặc biệt về Cách mạng Tháng Tám của NSNA Nguyễn Bá Khoản, Võ Năng An vẫn được gìn giữ, bảo quản chu đáo tại Cục Văn thư - Lưu trữ Nhà nước, Bảo tàng Lịch sử quốc gia... Cùng với nhiều hiện vật, tài liệu lịch sử, các tác phẩm âm nhạc, điện ảnh về Cách mạng Tháng Tám; những bức ảnh của nghệ sĩ Nguyễn Bá Khoản, Võ Năng An góp phần minh chứng hào hùng cho tinh thần yêu nước, đấu tranh anh dũng của quân và dân Việt Nam để giành lại độc lập tự do cho dân tộc.