Một lúc bảy bệnh nhân chạy thận ra đi và nay là tám. Phận của họ vốn đã mong manh vì quả thận vốn quan trọng và quí giá với sức khỏe đã chia tay họ, nhà cửa đã khánh kiệt, nay lại là cái chết đến chóng vánh. Bất hạnh có khi là bất công nữa. Chắc là không có đấng bề trên thật rồi! Nếu có chúa, có trời thì sao cứ để người lành phải chết mãi như thế. Lại thêm bốn ông cháu đi chăn bò với nhau bị chết đuối, họ muốn sống cùng nhau chứ đâu muốn chết. Mười hai lính diệt khủng bố của Philippines cũng bị đồng đội thả bom nhầm, cái chết đau đớn và vô nghĩa quá. Người ta chết thảm do sai lầm của bản thân và của người khác nữa!
Bệnh nhân chạy thận nhân tạo thứ tám tử vong tại BVĐK tỉnh Hòa Bình.
Trời nóng! Ngành y tế đang nóng, báo chí vào cuộc, Thủ tướng chỉ thị... Tất cả đang lao đi, bung ra, nóng rực... nhưng vấn đề là phải đi đến đích. Trên trang mạng đông khách nhất đăng bài “những sai lầm lịch sử của ngành y”: cắt chân nhầm, cắt thận nhầm bên, quên dao trong bụng... nghe có vẻ là sai lầm ngớ ngẩn nhất chứ chưa phải rúng động nhất... vì đó chỉ liên quan đến một bác sĩ, một bệnh nhân. Nếu tôi nhớ không nhầm vụ thuốc ngủ thaladomid làm hàng ngàn trẻ quái thai ra đời hay Trung tâm Trữ máu Paris truyền máu dính HIV cho hàng chục người lành... mới là những sai lầm lịch sử. Một bệnh viện, một cơ quan y tế có thể bị xóa sổ, còn lượng người lành hóa thân tàn ma dại là hàng trăm, hàng ngàn... gây rúng động những năm tháng đó. Những bác sĩ như chúng tôi coi đó là gương tày liếp để răn mình. Họ là những nước có nền y tế phát triển, dân trí cao, qui trình chống nhầm lẫn sai sót đã có hàng trăm năm... tại sao vẫn mắc? Tám sinh mạng ra đi không thể nói được lý do tại sao lại nên nông nỗi? Người may mắn suýt chết vẫn còn, máy móc, dịch truyền đã niêm phong... nhất định chúng ta sẽ tìm ra nguyên nhân. Thái độ cầu thị, nhìn thẳng vào sự thật, dư luận đừng định treo cổ hay tùng xẻo ai, điều tra nghiêm túc và khoa học nhất định sẽ tìm ra nguyên nhân. Khá rõ ràng là máy móc hay dịch truyền đã có chuyện. Nhưng trước đó phải là con người đã sản xuất, pha chế, vận hành, kiểm tra máy móc... Tất cả chứng từ, sổ sách, ghi chép có thể đều chuẩn “đúng qui trình” nhưng chỉ một khâu, một phút, một thoáng ngại việc hay buồn ngủ, một tặc lưỡi cho qua..., có thể sẽ hại mình đến tàn tạ, sau đó là sức khỏe và sinh mạng của người khác nữa. Ngành y là như vậy, vinh quang và thống khổ rất gần nhau. Kẻ vung dao đoạt mạng khi phê thuốc, say rượu mà vẫn lái xe vô tư trên 3-4 xác người cũng gây khổ cho bao người nhưng đấy chỉ là “tệ nạn”. Còn sai sót của chúng ta mới là “thảm họa”, sẽ là y đức xuống cấp ghê gớm, áo trắng nhuốm bẩn vì đồng tiền... sẽ có rất nhiều người mất bằng, mất nghiệp và đi tù. Đáng buồn là dư luận cứ muốn túm cổ những ai yếu thế, chẳng thể thanh minh hay bảo vệ mình giật xuống và trà đạp. Vị giám đốc Sở y tế Hòa Bình có lẽ đang lâm nạn kiểu này. Tôi thử tìm trên mạng xem có ai sai sót giống chúng ta không để rút kinh nghiệm, để làm bài học? Không, cũng đừng buồn vì rất nhiều thứ chỉ Việt Nam mới có. Chỉ có mấy chục trẻ ở Nigeria chết do tai biến tiêm vắc-xin vừa mới xảy ra. Lý do tìm ra ngay: trời nóng mà vắc-xin không được bảo quản lạnh gây biến chất và sinh độc tố, một xi lanh dùng chung cho mấy chục cháu gây nhiễm khuẩn...
Tìm được mối quan hệ nhân - quả trong khoa học hay triết học sẽ là một đề tài hay. Ngẫm ra lại thấy nhân - quả với đời người áo trắng luôn là một câu hỏi lớn, mong manh và bất định quá! Nhất là khi luật còn đang xây dựng, còn nhiều bất cập, hội nghề nghiệp vẫn chỉ là cái tên..., và ngày 27/2 thì đã qua lâu mất rồi.
