Kê nội kim có gastrin, keratin, gastricsin, xanthine, bleumethine, nhiều vitamin (B1, B2, nicotinic acid, ascorbic acid) và các enzym. Có tác dụng làm tiết dịch vị, tăng độ toan dạ dày, tăng cường nhu động dạ dày. Ngoài ra còn có khả năng đẩy nhanh tác dụng loại bỏ phóng xạ strontium.
Theo đông y, thuốc có vị ngọt, tính bình; vào kinh tỳ, vị, tiểu trường và bàng quang. Chủ trị: tiêu thực hoá tích, kiện tỳ dưỡng vị, tiêu thạch. Trị ăn uống không tiêu, trẻ em suy dinh dưỡng, di tinh, di niệu, sỏi đường mật, sỏi đường tiết niệu, hội chứng lỵ. Theo kinh nghiệm, kê nội kim sao đen, nghiền bột, uống tốt hơn dùng dạng sắc. Liều dùng: 4 - 16g. Thuốc bột: 2 - 4g.
Cháo màng mề gà rất tốt cho trẻ ăn kém chậm tiêu, suy dinh dưỡng.
Một số bài thuốc có kê nội kim:
Tiêu thực hoá tích. Trị tích trệ, bụng trướng, kém ăn:
Bài 1: kê nội kim sao 125g nghiền thành bột. Mỗi lần uống 8g, ngày uống 2 lần, chiêu với nước sôi. Trị thức ăn tích trệ không tiêu, dạ dày đầy trướng.
Bài 2: kê nội kim 16g, sơn giáp chu 8g, miết giáp chế 60g. Tất cả nghiền chung thành bột mịn. Mỗi lần uống 2 - 4g, ngày uống 1 lần. Trị trẻ cam tích, bụng ngực trướng đầy.
Kiện tỳ, trị tiêu chảy lâu ngày:
Bài 1: kê nội kim sao, bạch truật sao, liều lượng bằng nhau 100g, nghiền thành bột. Mỗi lần 8g, ngày uống 2 lần, chiêu với nước đun sôi, uống trước bữa ăn. Trị viêm ruột mạn tính, tiêu chảy, ruột, dạ dày trướng đầy khó chịu.
Bài 2: kê nội kim, bạch truật, gừng khô, mỗi thứ 100g; đại táo nhục 200g, hấp chín. Ba vị trên sao, nghiền thành bột, thêm táo nhục, giã nát làm bánh, sấy khô. Mỗi lần uống 12g, ngày 2 lần, khi đói. Trị tỳ hư tiêu chảy, tiêu hoá khó.
Tan sỏi thông tiện. Trị sỏi bàng quang: kê nội kim sao tồn tính, nghiền thành bột mịn. Dùng ngoài trị viêm xoang miệng, viêm lợi, viêm hạnh nhân. Có thể trộn với mật ong thành thuốc cao bôi, trị cước mùa đông.
Món ăn thuốc có kê nội kim
Kê nội kim trần bì sa nhân tán: kê nội kim 6g, trần bì 30g, sa nhân 1,5g. Ba thứ sao và tán bột để sẵn, gạo tẻ 50g nấu cháo. Cháo được cho bột thuốc vào, thêm đường khuấy đều, ăn. Dùng tốt cho trẻ em suy dinh dưỡng.
Cháo kê nội kim: kê nội kim 10g sao giòn tán mịn, gạo tẻ 50 - 80g, đường trắng lượng vừa đủ, nấu cháo, cháo được cho bột kê nội kim vào, đun tiếp sôi lăn tăn là được. Trị ăn kém chậm tiêu đầy bụng, trẻ em suy dinh dưỡng.
Bột kê nội kim: kê nội kim tán mịn, uống với sữa. Trị đầy bụng không tiêu.
Kê nội kim tán: kê nội kim sao tồn tính, tán mịn, uống với chút rượu. Trị nôn nấc, ăn vào nôn ra (gặp trong viêm dạ dày cấp có phù nề chít hẹp môn vị hoặc hẹp môn vị do viêm loét).
