Bỏng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tai nạn thương tích (tai nạn giao thông, đuối nước, bỏng,…) dẫn đến tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề ở trẻ em. Mặc dù các ngành chức năng và phương tiện truyền thông đã liên tục cảnh báo, nhưng tình trạng bỏng vẫn có xu hướng gia tăng, đặc biệt là vào mùa hè, trẻ không đến trường nên số ca nhập viện và tử vong do bỏng lại gia tăng nhanh chóng.
 Sơ cứu ban đầu rất quan trọng. |
Đa dạng hình thức gây bỏng
Vào mùa hè số lượng bệnh nhi nhập viện điều trị tại Khoa Bỏng trẻ em - Viện Bỏng quốc gia tăng hơn nhiều lần so với các thời điểm khác trong năm. Hình thức gây bỏng ngày càng đa dạng và thường gặp nhiều ở trẻ từ 1-3 tuổi. Nguyên nhân gây bỏng cho trẻ em chủ yếu do sự bất cẩn của người lớn với các tác nhân như lửa, nước sôi, thức ăn nóng, điện, hóa chất…
Cháu Hoàng Thanh Thủy, 3 tuổi, quê ở Bảo Yên - Lào Cai, bị bỏng lửa toàn thân do lửa bén vào váy khi ngồi gần bếp. Theo lời kể của mẹ Thủy, khi bị bỏng, Thủy đang ngồi trong bếp cùng anh trai (4 tuổi) thì bị lửa bén làm cháy váy. Lúc đầu, hai anh em được ông trông để bố mẹ đi làm nương, nhưng đúng lúc ông đi đuổi trâu thì xảy ra tai nạn. Khi vào viện, Thủy phải điều trị tích cực ở Khoa Hồi sức cấp cứu, sau đó mới chuyển lên Khoa Bỏng trẻ em, tại đây, các bác sĩ đã thực hiện nhiều lần ghép da nhưng do diện tích bỏng rộng nên các bác sĩ đã phải lấy cả phần da đầu của Thủy để điều trị các tổn thương bỏng ở những vị trí khác trên cơ thể. Hiện nay, sau gần hai tháng điều trị, sức khỏe của cháu đã ổn định nhưng chưa đánh giá được di chứng sau bỏng và hai chân, tay của Thủy vẫn phải bó tròn để sẹo không phát triển.
Chị H (ở Hải Phòng) có con trai mới được 6 tháng tuổi, chưa biết bò. Lúc chuẩn bị tắm cho con, chị đã cẩn thận đặt bé vào tận phía trong giường rồi mới đi chuẩn bị nước. Vừa đổ phích nước nóng vào chậu thì có điện thoại, chị vội chạy ra nghe mà không để ý con đang lật lẫy về phía mép giường. Đang nghe điện thoại, thấy con khóc thét lên, vội chạy vào thì cháu rơi vào chậu nước nóng…
Hiện Viện vừa tiếp nhận một ca bỏng vào nồi nước canh. Bệnh nhân là bé trai P.A.Đ., 19 tháng tuổi, ở Hà Nam nhập viện trong tình trạng bỏng nặng toàn thân, trẻ quấy khóc, đau đớn. Theo lời kể của gia đình, khi mẹ cháu Đ. vừa nấu xong nồi canh bê lên nhà để cách chỗ con chơi không xa. Bé Đ. đang chập chững đi, đùa nghịch đã ngã vào nồi canh. Ngay sau khi sơ cứu, gia đình đã chuyển thẳng cháu xuống viện Bỏng quốc gia. Hiện cháu Đ. đã qua cơn nguy kịch và đang tiếp tục được điều trị…
 Bỏng để lại cho trẻ di chứng nặng nề về thể chất và tinh thần.Ảnh: MH |
Di chứng nặng nề
Tai nạn bỏng do nhiều nguyên nhân và mức độ tổn thương khác nhau, tổn thương quá nặng trẻ có thể tử vong, gây nỗi đau đớn cho cha mẹ và gia đình; nếu chữa khỏi cũng để lại cho trẻ những di chứng khó khắc phục cả về thể chất và tinh thần.
Bỏng không chỉ gây ra sự đau đớn về thể xác mà còn khiến trẻ hoảng loạn về tinh thần như ngủ hay giật mình, sau khi điều trị khỏi thì khó hòa nhập hoặc mất nhiều thời gian để hòa nhập lại với môi trường của các em ở trường, lớp hay nơi ở. Về phát triển thể chất, nếu không được tư vấn và điều trị thì các di chứng ở trẻ sau bỏng sẽ nặng nề hơn so với người lớn do cơ thể trẻ đang trong giai đoạn phát triển. Những di chứng thường gặp sau bỏng là rối loạn sắc tố, ngứa, viêm da, sẹo. Nếu trẻ có sẹo co kéo ở ngực sẽ khiến ngực không phát triển làm cho lồng ngực bị hẹp lại, thể tích phổi không phát triển được. Nếu trẻ bị sẹo co kéo ở khớp không chỉ gây mất vận động mà còn có thể gây biến dạng xương. Khi trẻ bị sẹo ở cổ có thể gây co kéo cổ làm lệch cột sống. Thời gian điều trị bỏng cho trẻ kéo dài khoảng 2-3 tuần hoặc dài hơn tùy thuộc vào diện bỏng và mức độ bỏng nhưng sau khi điều trị phải tiếp tục duy trì sự theo dõi trong 2 năm sau đó vì thời gian này sẹo và cơ thể trẻ vẫn phát triển sẽ dần hình thành các rối loạn do sẹo gây ra...
 Cần chú ý để trẻ tránh xa các tác nhân gây bỏng. |
Tai nạn có thể phòng tránh
Hầu hết tai nạn bỏng ở trẻ em, nhất là trẻ nhỏ từ 1-3 tuổi đều do sự bất cẩn của người lớn, vì ở độ tuổi này trẻ chưa nhận thức được những nguy hiểm xung quanh, cha mẹ, người lớn trong gia đình mải làm việc hoặc chính bản thân một số cha mẹ cũng không nhận thức được những nguy cơ gây bỏng bất ngờ cho trẻ như: đặt bát canh nóng gần chỗ trẻ chơi, đặt nồi cơm điện đang sôi dưới nền nhà, để đèn dầu ngay đầu giường,… Trong những tình huống này, chỉ cần một phút cha mẹ quay đi, trẻ nhỏ đã bất ngờ bị bỏng (trẻ tò mò thò tay vào bát canh đang bốc khói, lấy tay bịt hơi nồi cơm điện đang sôi, trẻ đang ngủ tỉnh dậy tự bò ra khỏi giường và vướng vào đèn dầu gây bỏng lửa,…).
Sơ cứu bỏng: những sai lầm cần tránh Tai nạn bỏng ở trẻ em nguy hiểm hơn người lớn rất nhiều, bởi sức đề kháng của trẻ còn kém, dễ bội nhiễm. Sơ cứu ban đầu ở nhà khi trẻ bị bỏng là một trong những yếu tố quan trọng giúp cho vết thương không bị ăn sâu vào bên trong và tránh tình trạng bội nhiễm. Biện pháp sơ cứu ban đầu rất đơn giản là ngâm vùng bỏng vào nước lạnh (nước máy), hoặc vòi nước sạch càng sớm càng tốt trong thời gian khoảng 20- 30 phút, chú ý không được xối mạnh vì có thể làm trợt da gây đau đớn. Che phủ vùng bỏng bằng gạc vô khuẩn hoặc vải sạch. An ủi trẻ. Cho trẻ uống nhiều nước, nước oresol và đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế. Tuyệt đối không được dùng nước mắm, giấm, kem đánh răng,… hoặc các loại thuốc mỡ bôi để đắp lên vết bỏng... |
Thu Hà