Hiện nay, thuốc dạng sủi rất được người bệnh ưa thích vì tiện lợi, lại có tác dụng nhanh. Tuy nhiên dù tiện ích đến đâu, cũng như các loại thuốc khác thuốc sủi cũng có những tác dụng phụ không mong muốn. Vì vậy cần hết sức lưu ý khi sử dụng thuốc dạng sủi?
Một số ưu điểm
Thuốc dạng sủi, ngoài thành phần chính là dược chất còn có nhiều chất khác không có tác dụng điều trị, hay còn gọi là tá dược như chất tạo màu và tạo hương (hương chanh, hương cam) với mục đích giúp cho việc uống thuốc dễ dàng hơn; chất tạo sủi natri bicacbonat có tính kiềm, khi gặp chất có tính acid như vitamin C hòa trong nước, nó sẽ tạo phản ứng hóa học, trở thành muối ăn và các bọt khí CO2. Nhờ những hoạt chất này cùng với một số tá dược khác sẽ làm thúc đẩy quá trình tan các hoạt chất chính được nhanh hơn, đồng thời cũng giúp khả năng hấp thu của thuốc vào cơ thể tốt hơn.
Viên sủi thích hợp cho người bệnh khó nuốt, đặc biệt trẻ em và người cao tuổi. Viên sủi khi dùng đã được hòa tan sẵn với lượng lớn nước nên sẽ đến dạ dày nhanh, đặc biệt hấp thu nhanh vào máu cho tác dụng. Vì thế, dạng thuốc viên sủi được xem là tăng nhanh độ hấp thu kể cả tác dụng của thuốc.
Những lưu ý khi dùng
Dù tiện ích đến đâu, cũng như tất cả các thuốc khác, thuốc sủi cũng có những tác dụng phụ không mong muốn. Để dùng thuốc thật an toàn, người bệnh cần lưu ý:
Thuốc phải giữ nguyên vẹn viên, phải bảo quản thật tốt để tránh hút ẩm. Không sử dụng nếu thuốc đã ẩm, đã rách khỏi vỏ thiếc.
Chỉ uống sau khi thuốc đã hòa tan hoàn toàn trong lượng nước sôi để nguội vừa đủ. Không bao giờ được bẻ nhỏ viên sủi bọt hoặc bỏ nguyên viên vào miệng để uống.
Thuốc có thể gây cảm giác ậm ạch do có nhiều hơi trong bụng, táo bón hoặc tiêu chảy, vì thế không nên dùng viên thuốc sủi sau khi đã uống các loại nước giải khát có gas.
Người suy thận, tăng huyết áp (THA) đang dùng thuốc để kiểm soát THA không nên dùng viên sủi UPSA C, vì ngoài vitamin C còn có lượng muối ăn được hình thành sau phản ứng sủi bọt, lượng muối này sẽ khiến bệnh nặng thêm. Người bình thường cũng không dùng quá 1g vitamin C/ngày, vì liều cao (trên 2g/ngày) có thể ảnh hưởng đến các xét nghiệm cận lâm sàng. Không dùng thuốc cho trẻ dưới 2 tuổi. Thận trọng khi dùng viên UPSA C cho phụ nữ có thai và cho con bú. Nên tránh uống thuốc vào cuối ngày vì thuốc có tác dụng kích thích nhẹ.
Các viên sủi giảm đau hạ sốt không dùng chung với các loại thuốc khác có chứa paracetamol vì sẽ gây quá liều điều trị. Không dùng chung với các loại thuốc có rượu. Liều thuốc được chia đều cách nhau ít nhất 4 giờ, người suy thận mỗi lần uống cách nhau ít nhất 8 giờ. Nếu dùng thuốc trong 3 ngày mà bệnh không thuyên giảm, nên đi khám bác sĩ vì dùng thuốc trong thời gian dài có nguy cơ xuất huyết. Viên sủi efferalgan codein (vỉ màu xanh có vạch đỏ) dành cho người lớn và trẻ em cân nặng trên 15kg, được chỉ định dùng trong các trường hợp đau vừa và đau nặng khi dùng các thuốc khác không kết quả.
Những người bị sỏi thận, bị canxi cao trong máu, nước tiểu có nhiều cặn sỏi... không nên dùng viên sủi UPSA C calcium hay viên calcium sadoz forte do loại thuốc này có 500mg muối khoáng canxi nên sẽ làm cho việc kết sỏi nặng hơn. Vitamin C là chất dinh dưỡng hằng ngày chỉ cần bổ sung từ 60 - 100mg là đủ, với viên sủi vitamin C 1.000mg chỉ cần uống mỗi ngày 1 viên là đủ. Vậy mà rất nhiều người uống viên sủi loại này hằng ngày và coi như một loại nước giải khát. Họ không biết rằng, uống vitamin C quá nhiều có khả năng gây tiêu chảy, loét đường tiêu hóa và có nguy cơ bị sỏi thận (sỏi oxalat).
Những người có tiền sử bệnh đau dạ dày, tá tràng, suy thận, hen suyễn... không dùng viên aspirin UPSA (thuốc giảm đau, hạ nhiệt), vì hoạt chất aspirin có thể làm bệnh nặng hơn.
Thuốc viên sủi có thể gây hại đối với người bệnh THA. Thuốc cần được bảo quản trong điều kiện tránh ẩm. Phải giữ thuốc ở nơi khô ráo, chưa dùng thì không mở lọ đựng hoặc bóc vỏ nhôm bao kín viên thuốc.
Cần để thuốc xa tầm tay của trẻ, để tránh việc trẻ tự ý dùng khi bố mẹ đi vắng. Giữ thuốc ở nhiệt độ dưới 250C, tránh ánh sáng trực tiếp chiếu vào. Khi thấy có hiện tượng khác thường hoặc điều gì nghi ngờ thì cần hỏi lại ngay bác sĩ, dược sĩ.
BS. Vũ Thanh Hường