Lỗ thủng?

Một buổi sáng chủ nhật, tại phòng khám tư, tôi đón tiếp một phụ nữ trung tuổi đến khám. Qua khai thác, tôi nắm được thông tin chị đã có đủ số con mong muốn, gần đây, do không áp dụng biện pháp tránh thai nên có biểu hiện chậm kinh, mệt mỏi, buồn nôn, đã dùng test thử thai sớm có kết quả dương tính. Cách đây 5 ngày, chị đã sử dụng dịch vụ phá thai tại một phòng khám tư nhân gần nhà nhưng sau đó vẫn thấy có biểu hiện nôn nghén, thử lại nước tiểu vẫn thấy xuất hiện 2 vạch màu đỏ (biểu hiện có thai). Chị cảm thấy không tin tưởng dịch vụ đã thực hiện cũng như sự tắc trách của cơ sở y tế đó. Tôi tiến hành thăm khám thấy tử cung to tương đương thai 2 tháng. Vì sản phụ muốn đình chỉ thai nghén và đã làm thủ thuật phá thai trước đó nên tôi quyết định thăm dò buồng tử cung. Khi dùng thước đo buồng tử cung không thấy có cảm giác chạm đáy. Tôi nghĩ đến một tổn thương thủng tử cung do thủ thuật phá thai trước đó. Vì không thấy dấu hiệu mất máu (có thể do lỗ thủng nhỏ), tuy chưa có biểu hiện nhiễm khuẩn, nhưng cũng cần dùng thuốc kháng sinh dự phòng và yêu cầu chị vào viện theo dõi, điều trị. Kết quả siêu âm cho thấy sản phụ có thai 8 tuần, ổ bụng không có dịch (máu) - điều mâu thuẫn với chẩn đoán thủng tử cung. Với chẩn đoán thai 8 tuần, bác sĩ trực bệnh viện quyết định giải quyết làm thủ thuật ngay cho sản phụ. Tuy nhiên, do chưa bố trí được công việc gia đình nên sản phụ xin về và sẽ nhập viện điều trị vào một ngày khác. Trong thực tế lâm sàng, việc giải quyết đình chỉ thai 8 tuần cũng không có gì khó khăn phức tạp, nhưng với sản phụ này, điều làm tôi rất băn khoăn, không giải thích được tại sao thước đo buồng tử cung không chạm đáy tử cung, trong khi khám lâm sàng và siêu âm lại không thấy dấu hiệu tổn thương tử cung (thủng, chảy máu vào ổ bụng). 4 ngày sau nữa không thấy sản phụ vào viện, tôi điện hỏi và được biết sức khỏe vẫn bình thường, tôi yêu cầu phải đi viện ngay vì xét về chuyên môn tôi thấy có điều rất bất thường, tuy nhiên, qua điện thoại cũng không tư vấn được nhiều. 2 ngày sau, tôi biết tin vợ chồng chị đã chở nhau bằng xe máy đi bệnh viện tuyến trên khám, làm thủ tục phá thai. Theo chồng chị kể lại thì sức khỏe của chị hết sức bình thường cho đến trước khi chị bước vào phòng thủ thuật, tuy nhiên, chỉ 5 - 10 phút sau, anh thấy các bác sĩ, nữ hộ sinh hối hả cấp cứu cho thở ôxy, truyền máu và chuyển gấp lên phòng mổ. Anh choáng váng không hiểu chuyện gì đã xảy ra với vợ mình! Quá gấp, thậm chí các bác sĩ còn không có thời gian để giải thích cho anh, chỉ biết rằng vợ anh đang trong tình trạng rất nguy kịch, cần mổ cấp cứu ngay và anh chỉ kịp ký vào giấy cam kết phẫu thuật. Sự việc diễn ra quá đột ngột trong điều kiện “ngàn cân treo sợi tóc”, lại không có người thân bên cạnh, con người anh như không còn hồn vía, sự thông thái hàng ngày biến mất, trong đầu anh lúc đó ngổn ngang, lộn xộn về những điều tồi tệ nhất có thể xảy ra, may là trong lúc bức xúc anh không có những hành vi thiếu kiểm soát để ảnh hưởng đến công việc cấp cứu của các bác sĩ. Thế rồi may mắn cũng mỉm cười với vợ chồng anh, chị thoát được lưỡi hái tử thần dù phải tiêu tốn mất 4 đơn vị máu (1.000ml) và cắt bán phần tử cung. Những ngày điều trị tiếp theo, sức khỏe của chị dần được hồi phục, tuy nhiên, chồng chị và người thân không ai thỏa mãn với những điều mà bác sĩ giải thích bởi sự việc diễn ra quá đột ngột cùng với sự can thiệp của chuyên môn, hơn nữa, không một ai trong gia đình chị chứng kiến sự việc ngoài các nhân viên y tế. Việc nghi ngờ tai biến do lỗi chuyên môn và sự thiếu trung thực của các nhân viên y tế cứ thế nhân lên mãi và họ cũng có “cái lý” của họ. Sự việc đứng trước nguy cơ đơn từ, kiện cáo!

Trong một số trường hợp đặc biệt dễ gây nhầm lẫn trong chẩn đoán y khoa.

Về phần mình, do có thắc mắc về chuyên môn nên tôi điện hỏi đồng nghiệp tuyến trên với mục đích tích lũy kinh nghiệm lâm sàng. Cũng rất may là khi tôi có được đầy đủ thông tin về ca bệnh thì gia đình người bệnh gặp tôi trực tiếp để tham khảo ý kiến, họ đặt niềm tin vì tôi có hiểu biết về chuyên môn và là người đứng ngoài sự việc nên sẽ có những ý kiến khách quan hơn. Tôi giải thích cho trường hợp mang thai của chị là trường hợp đặc biệt hiếm gặp, thai phát triển ở sừng tử cung thuộc ranh giới giữa tử cung và ống dẫn trứng cho nên rất khó chẩn đoán, kể cả trên hình ảnh siêu âm. Ở vị trí này cho phép thai phát triển to hơn trường hợp chửa ở ống dẫn trứng (chửa ngoài tử cung) và biến chứng vỡ cũng muộn hơn nhưng là điều chắc chắn sẽ xảy ra và khi đó sẽ rất nặng vì chảy máu ồ ạt. Rất may mắn cho chị là sự việc xảy ra ngay tại bệnh viện, có đầy đủ điều kiện cấp cứu kịp thời mới qua khỏi, nếu cấp cứu chậm trễ, bệnh nhân có thể tử vong trong chốc lát. Bệnh được diễn tả bằng hình ảnh “tia sét giữa trời quang”. Trong trường hợp này, sự can thiệp của bác sĩ chỉ được ví như “giọt nước tràn ly”. Trong điều kiện một trường hợp đặc biệt, khó sẽ rất dễ nhầm lẫn trong chẩn đoán thì tai biến xảy ra cũng là điều dễ hiểu. Tôi là một bác sĩ chuyên khoa sản, nếu gia đình xâu chuỗi vấn đề sẽ tự đặt câu hỏi tại sao tôi có nhiều băn khoăn ngay từ ngày đầu khi tiếp xúc với sản phụ. Cắt tử cung cũng là điều chấp nhận được ở một trường hợp đã có đủ số con mong muốn. Sau một hồi được tôi tư vấn, nét mặt mọi người cứ dần giãn ra và nói lời chia sẻ, cảm ơn, mong được sự cảm thông của các bác sĩ đã tận tình cứu giúp người thân. Còn cá nhân tôi thì biết được đường đi của cái thước đo tử cung: nó đã vượt qua buồng tử cung thông lên khối chửa, nó đã đi quá giới hạn đáy tử cung như một lỗ thủng.    

BS. Vũ Thành

Tai biến y khoa dẫn đến nhiều ca tử vong ở Hoa Kỳ

Tai biến y khoa qua những câu chuyện ở phòng cấp cứu

Bác sĩ treo cổ, tai biến sau sự cố y khoa