Vi rút, vi khuẩn và ký sinh trùng sẽ còn là những tai họa của con người chừng nào chúng ta còn tồn tại. Nhiều căn bệnh do những sinh vật này gây ra đã định hình lịch sử của nhân loại. Đôi khi, có vẻ như con người chỉ đơn giản là món đồ chơi trong tay chúng. Nhưng không phải chỉ là kẻ thù, những vi sinh vật cũng đã làm được những điều phi thường để giúp nhân loại.
Một trong những lĩnh vực thú vị và hứa hẹn nhất của y học trong những thập kỷ gần đây là liệu pháp vi rút - một kỹ thuật công nghệ sinh học nhằm tái lập trình virus để điều trị bệnh. Năm 2005, các nhà nghiên cứu tại Đại học UCLA tuyên bố họ đã biến một trong những kẻ thù nguy hiểm nhất của nhân loại thành “sát thủ” chống lại bệnh ung thư chết người khi lập trình lại một chủng HIV biến đổi HIV để “tìm và diệt” các tế bào ung thư. Cũng trong thời gian đó, các nhà nghiên cứu tại Bệnh viện Mayo ở Rochester, Minnesota đã biến đổi vi rút sởi để làm việc giống như vậy .
Kỹ thuật tương tự như vẫn được sử dụng để nhân giống cây trồng biến đổi gen, trong đó một vi rút được sử dụng làm phương tiện vận chuyển gen. Từ lâu đây đã được thừa nhận là cách hiệu quả nhất để vận chuyển gen. Hệ thống này vẫn được sử dụng để sản xuất những protein hữu ích trong liệu pháp gen và có tiềm năng lớn cho việc điều trị các rối loạn miễn dịch như bệnh viêm gan và HIV.
Vi rút đã được biết là có khả năng điều trị ung thư từ những năm 1950, nhưng sự ra đời của hóa trị liệu đã khiến việc nghiên cứu bị chậm lại. Hiện nay, liệu pháp vi rút đã được chứng minh là cực kì hiệu quả trong việc chống lại các khối u mà không làm tổn hại các tế bào khỏe mạnh xung quanh. Các thử nghiệm lâm sàng về liệu pháp vi rút tiêu khối u đã cho thấy độc tính thấp và những dấu hiệu hứa hẹn về hiệu quả. Năm 2013, talimogene laherparepvec (TVEC) đã trở thành loại thuốc đầu tiên dựa trên vi rút tiêu diệt khối u thành công trong thử nghiệm giai đoạn cuối.
Một trong những thách thức lớn nhất là làm thế nào để đưa vi rút vào nơi mà nó sẽ phát huy tác dụng tốt nhất trước khi cơ thể nhận dạng nó như một kẻ xâm lược và lập phòng tuyến ngăn chặn. Nghiên cứu hiện đang tìm kiếm những “người vận chuyển” tự nhiên nhắm đến khối u - nhưng tế bào có thể mang virus mà không làm cho tế bào hoặc vi rút mất đi chức năng sinh học bình thường