Được vào vai diễn nhưng không có liên hoan hay thi thì cũng chẳng có có nhận giải đẻ bổ xung vào lý lịch nghệ thuật. Khi liên hoan tổ chức vai chính thường đoạt giải vậy còn vai phụ ? Ấy là chưa kể phải xếp hàng trong khi thời gian hành nghề quá ngắn.
Liệu có thể thăm dò rộng hơn ngoài hội đồng xét duyệt các cấp và như trường hợp nghệ sĩ Văn Hiệp là ví dụ. Ông toàn vai phụ nhưng chỉ sau khi mất, dư luận thắc mắc mới được đề nghị truy tặng danh hiệu. Nhạc sĩ Phạm Tuyên vì lý do nào đấy tưởng không có Giải thưởng Hồ Chí Minh nhưng cũng từ dư luận mà ông cuối cùng có giải. Danh hiệu quan trọng nhất là được công chúng công nhận thiết nghĩ nên có thêm phương thức xét tặng.
Khi đánh giá và ghi nhận đúng giá trị lao động sáng tạo của nghệ sĩ không theo cơ chế xin cho sẽ có sức vẫy gọi rất lớn trong việc phấn đấu có tác phẩm “có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao”.
Trong lĩnh vực KHKT để có thành tựu lớn phải trải qua rất nhiều công đoạn thí nghiệm, kể cả thất bại và sân khấu cũng cần được thí nghiệm để vượt qua những lối mòn.Thế nhưng thất bại trong tìm tòi ở KHKT có thể được cảm thông còn ở sân khấu rất dễ bị quy chụp, hiểu lầm. Thực tế, càng cấp cao, cách nhìn càng thoáng nhưng càng cấp thấp càng tỏ ra “cảnh giác” , “lập trường”, “quan điểm” mà tác phẩm phải qua cửa thấp trước có khi chết ngay từ hàng rào đầu tiên. Tác phẩm “có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao” thường có tính đột phá nhưng tác giả trước khi sáng tác đã tự kiểm duyệt mình, tự rào quanh mình những lý do “nhạy cảm” thì làm sao bay bổng sáng tạo được.
Nên chăng việc xét tặng danh hiệu NSND và NSUT không nên quá chú trọng vào số HCV, HCB mà cần hơn là uy tín nghề nghiệp trong công chúng và trong bạn nghề. Chuyện “quy đổi” như HCV Liên hoan cúa Hội NSSK hay Bộ CA tổ chức bằng 2/3 HCV trong LHSK cả Bộ VHTTDL tổ chức càng bất cập bởi NS, tác giả, đạo diễn không lẽ tham gia LH này chỉ bỏ hết công sức tâm huyết bằng 2/3 liên hoan kia . Việc “hoán đổi” 2 HCB bằng 1 HCV cũng đầy bất cập. HCB là thứ hạng hai làm sao có vài thành tích thứ hạng 2 lại coi như thứ hạng dẫn đầu được ?