Năm 2008, nhà vô địch bơi lội Olympic người Mỹ, Micheael Phelps, tiết lộ lượng thức ăn khổng lồ mà mình ăn mỗi ngày: bữa sáng là 3 chiếc bánh mì kẹp trứng chiên “với phô mai, rau diếp, cà chua, hành tây chiên và sốt mayonnaise”, tờ Wall Street Journal cho biết. Sau đó đến một món trứng ốp lết với tổng cộng 5 quả, bột yến mạch lứt, một núi bánh mỳ nướng kiểu Pháp béo ngậy và 3 chiếc bánh pancake rắc vụn sôcôla. Đối với bữa trưa và bữa tối, Phelps cho biết anh đã ăn tổng cộng gần 1 kg mì ống, thêm vào đó là cả bánh mì và pizza.
Tổng cộng lại, mỗi ngày Phelps đã ăn tới 12.000calo. Con số gấp 5 lần mức tiêu thụ được khuyến cáo cho một người đàn ông Mỹ trung bình. Tuy nhiên gần đây, Phelps nói trên tờ Washington Post rằng anh đã ăn và tập luyện trong một chế độ nhẹ nhàng hơn năm 2008 rất nhiều.
Ăn uống cân bằng, lành mạnh
“Tôi không thấy nhiều những chế độ ăn thoải mái theo kiểu Michael Phelps”, Matt Fitzgerald, chuyên gia dinh dưỡng thể thao, nói. “Và điều này dường như mới chỉ xuất hiện trong giai đoạn gần đây, khoảng thời gian của hai thế hệ vận động viên”.
Trong tổng cộng hơn 130 vận động viên chơi các môn sức bền mà ông khảo sát, mô hình ăn uống của họ đều rất cân bằng và lành mạnh. “Kể cả khi ăn tất cả mọi thứ, họ đều nghiêng về phía các loại thực phẩm có chất lượng cao nhất - thực phẩm tự nhiên và không qua chế biến”, Fitzgerald nói.
Các vận động viên cũng không chạy theo nhiều trào lưu phổ thông hiện nay như tránh gluten, hoặc hạn chế một nhóm thực phẩm cụ thể nào đó. Họ thậm chí, thỉnh thoảng, rất thích ăn đồ ngọt, mặc dù hành động này chỉ xảy ra ở những ngày bên ngoài đợt luyện tập.
Nữ cầu thủ Julie Johnston, thành viên đội bóng đá nữ Hoa Kỳ tại Olympic Rio năm nay đồng ý với Fitzgerald. “Tôi đã cố gắng tập trung vào các loại trái cây tươi và rau quả, cung cấp năng lượng cho cơ thể… với những nguồn họp lý”, cô nói. Thay vì bị ám ảnh bởi lượng calo, Johnston cho biết: “Tôi chỉ cần đảm bảo rằng những gì tôi đang ăn là bổ dưỡng”. Bữa trưa điển hình trong đợt tập luyện của cô là một cốc sinh tố và súp gà.
Bữa trưa của Johnston có vẻ như giống hệt Corey Cogdell-Unreln. Vận động viên bắn súng người Mỹ này cũng ăn một bữa trưa với sự kết hợp đơn giản từ gà và rau quả. Ngoài việc đảm bảo rằng mọi loại thức ăn đều lành mạnh, các vận động viên còn phải xem xét đến việc làm thế nào để chuẩn đủ dinh dưỡng vào những bữa ăn của họ, với những nhu cầu năng lượng rất khác nhau.
Mỗi môn thể thao có một nhu cầu năng lượng khác nhau
Hẳn là khi chơi những môn thể thao khác nhau thì những vận động viên sẽ cần những nhu cầu năng lượng khác nhau. Nhưng hầu hết, chẳng ai ăn một chế độ tới 12.000 calo như Michael Phelps năm 2008, Nanna Meyer, phó giáo sư về khoa học sức khỏe, dinh dưỡng tại Đại học Colorado cho biết.
Nhìn sang phía đối diện của câu chuyện này, những vận động viên chơi các môn thể thao yêu cầu sức chịu đựng như bơi lội, đua thuyền, chạy… sẽ cần rất rất nhiều năng lượng. “Một số tay đua thuyền Olympic của chúng ta sẽ tiêu thụ từ 8.000 - 10.000 calo mỗi ngày. Nhưng nhiều người trong số họ cũng cao hơn 1m8 và nặng tới 100kg với thời gian tập luyện từ 20 - 30 giờ mỗi tuần”- Trent Stellingwerff, một nhà sinh lý học và dinh dưỡng thể thao cho biết.
Dưới đây là bữa trưa điển hình của Nathan Adrian, một vận động viên bơi lội của Mỹ: “Tôi sẽ ăn một chiếc bánh mỳ kẹp khá lớn với gà tây, phô mai Provolone, rau diếp, cà chua và ớt chuối”. Sau đó, anh ăn tiếp một tô lớn cơm từ gạo Hàn Quốc, bánh bao lạnh và các loại trái cây, rau quả.
Đây không phải một chế độ ăn đầy đồ ăn vặt thiếu dinh dưỡng như kiểu Michael Phepls, nhưng Adrian cũng nạp cực nhiều năng lượng để tiếp nhiên liệu cho hoạt động bơi lội thường xuyên của mình.
Đối với những vận động viên chơi những môn sức mạnh như cử tạ, họ thường chỉ cần ít calo nhưng lại cần rất nhiều protein để củng cố cơ bắp.
Morghan King, vận động viên cử tạ của Mỹ, phải chắc chắn rằng, mỗi bữa trưa của cô được nạp rất nhiều protein với trứng và thịt. Đối với King, bữa trưa thường là một món thịt nạc xào, một ít cơm và rau. Cô rất thích những món ăn“phá luật”như pizza, nhưng chỉ được phép trong chừng mực.
“Tôi rất kỷ luật với chế độ ăn uống của mình, nhưng đó không phải một chế độ ăn vô lý và điên rồ”, King nói. Cô tập trung vào ăn những loại thực phẩm thực sự là thực phẩm. Chắc chắn đó không phải một chế độ kiểu Michael Phelps năm 2008.
Ở phía cuối bảng xếp hạng mức nạp năng lượng là những vận động viên thể dục nghệ thuật và thi đấu trong các môn tách hạng cân, ví dụ như vật, judo… Họ hoặc là chỉ cần ít năng lượng trong thời gian tập luyện và thi đấu, hoặc cần duy trì một cân nặng nhất định trong hạng cân của mình.
Các vận động viên chơi những môn theo hạng cân “sẽ tiến tới một chế độ ăn rất ít năng lượng”. Họ sẵn sàng làm tất cả để giảm cân trong những ngày trước kỳ thi đấu, chẳng hạn như sử dụng kỹ thuật triệt nước với phòng tắm hơi để đưa nước ra khỏi cơ thể và giảm nhanh đáng kể cân nặng, chuyên gia dinh dưỡng Jeujendrup cho biết.
Trong bữa trưa của Jordan Burroughs, vận động viên vật của Mỹ này chỉ uống một cốc nước trái cây ép với gừng, nghệ, cải xoăn và củ cải đường. Nghe có vẻ giống với một người đang ăn kiêng với chế độ giải độc hơn là một vận động viên Olympic.
Đối với các vận động viên này, một chế độ ăn cân bằng thực sự là thách thức không hề nhỏ. “Bạn đang cố gắng nhồi nhét được tất cả các chất dinh dưỡng vào một bữa ăn rất nhỏ”, Jeukendrup nói. “Nếu bạn chỉ có thể ăn 1.200calo, điều đó sẽ là vấn đề lớn”.
