Con trai tôi năm nay 22 tuổi, cháu bị động kinh hơn 1 năm nay, trước đây cháu được điều trị bằng carbamazepin, thời gian gần đây bác sĩ cho cháu dùng sodanton. Tôi xin hỏi dùng thuốc này kéo dài có để lại hậu quả gì không?
Ngô Bích Loan (Gia Lâm-Hà Nội)
Sodanton là một loại thuốc thuộc nhóm phenytoin, được sử dụng trong điều trị động kinh từ lâu. Với liều điều trị, thuốc không gây ngủ nhưng có tác dụng kháng động kinh đối với động kinh toàn bộ và động kinh cục bộ nhưng không có tác dụng đối với động kinh cơn vắng ý thức và co giật do sốt cao.
Phenytoin ít hòa tan trong dung dịch có pH acid. Hấp thu nhanh qua đường tiêu hóa, chủ yếu ở ruột non. Thuốc được chuyển hóa ở gan và thải qua nước tiểu với chu kỳ ruột-gan. Phenytoin được chỉ định điều trị mọi thể động kinh trừ động kinh cơn nhỏ và còn có tác dụng chống đau đối với đau dây thần kinh sinh ba...
Tuy nhiên khi dùng thuốc kéo dài, một vài tác dụng không mong muốn sau có thể xảy ra trong đó biểu hiện tăng sản lợi hay gặp nhất, thường thấy trong ba tháng đầu và có thể tăng lên trong năm điều trị đầu tiên; ngoài ra có thể mọc nhiều lông, xuất hiện nhiều trứng cá. Trên hệ thần kinh chủ yếu là biểu hiện vận động chậm chạp, rối loạn tri giác, giảm sút trí tuệ, viêm dây thần kinh ngoại vi mạn tính, có thể thấy xuất hiện rối loạn động tác miệng-mặt, rung giật cơ, co cơ cách hồi và tăng các cơn trương lực. Thuốc có thể gây loãng xương, mềm xương, giảm tác dụng của thuốc tránh thai ảnh hưởng tới sự phát triển của thai (hội chứng thai do phenytoin). Thuốc còn gây ra tình trạng giảm bạch cầu, giảm bạch cầu đa nhân, thiếu máu bất sản, viêm gan...
Khi quá liều (trên 20mg/ l) sẽ xuất hiện tình trạng: chán ăn, lợm giọng, nói khó, nhìn một hóa hai, rung giật nhãn cầu và tiếp đến loạng choạng, u ám, lú lẫn.
Không kết hợp thuốc với các thuốc kháng viêm họ pyrazol, chloramphenicol, omeprazol, cimetidin, thuốc tránh thai uống, disulfiram, sulfamid kháng khuẩn.
Cần theo dõi chặt chẽ khi kết hợp với: Acid valproic, amiodaron, amphetamin, kháng vitamin K, barbituric, cyclosporin, corticoid, diazepam, digitoxin, doxycyclin, furosemid, INH, miconazol, nifedipin,...
Trong mọi trường hợp điều trị, cần phải theo dõi thường xuyên công thức máu, số lượng tiểu cầu, tình trạng miệng và da. Ngoài ra khi dùng phenytoin lâu dài để điều trị động kinh, nên thêm vitamin C và acid folic. Các chất kháng acid và các chất dinh dưỡng có thể làm giảm lượng phenytoin trong huyết tương, do đó nên uống các chất kháng acid cách 2-3 giờ sau khi dùng phenytoin.
BS. Vân Anh