Amidan là tên gọi chung cho các hạch lympho tập trung lại thành đám nằm ở họng tạo thành một vòng bạch huyết Waldayer bao gồm amidan vòm (V.A), amidan khẩu cái, amidan lưỡi. Trong bệnh lý tai mũi họng, khi nói đến viêm amidan tức là nói đến amidan khẩu cái, nằm ở ngay họng miệng, hạch nhân to nhất trong vòng bạch huyết. Vai trò của vòng bạch huyết là sản sinh ra các kháng thể giúp cho cơ thể chống đỡ lại các yếu tố gây bệnh. Tuy nhiên amidan lại có cấu tạo khe hốc nên bên cạnh việc giúp cho các bạch cầu len lỏi vào trong tổ chức amidan, các hốc này còn làm ứ đọng thức ăn và là ổ trú ngụ của vi khuẩn nên trong một số trường hợp, amidan được gọi là lò viêm tức là nơi khởi nguồn của các bệnh nhiễm khuẩn vùng mũi họng, gây áp-xe quanh amidan lan ra xung quanh gây viêm tấy tổ chức liên kết vùng cổ, nặng hơn gây viêm trung thất thậm chí gây những biến chứng toàn thân như thấp tim, viêm cầu thận...
 Cắt amidan cho trẻ cần có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa tai - mũi - họng. Ảnh: M. hoa |
Cắt amidan khi nào?
- Cắt amiđan khi amidan phì đại gây tắc nghẽn, có hội chứng ngưng thở trong khi ngủ, trẻ thường có các triệu chứng như ngủ ngáy, trong giấc ngủ có cơn ngưng thở tím tái, giật mình, quấy khóc, đái dầm... Hoặc khi bé chậm lớn, kém ăn, hay bị nôn, khó nuốt, khó nói do amidan quá to.
- Cắt amidan khi trẻ bị viêm amiđan mạn tính, tái phát nhiều lần trong năm làm ảnh hưởng nhiều đến việc học tập, sức khỏe.
- Khi viêm amidan gây ra các biến chứng như viêm phế quản phổi, viêm cơ tim do vi trùng ở amidan, viêm cầu thận, viêm khớp do vi trùng ở amidan, áp-xe quanh amidan, viêm hạch cổ. Ngoài ra còn có những chỉ định cắt amidan khác như trong trường hợp nghi ngờ bị ung thư, hoặc hôi miệng do amidan có nhiều ngách hay đọng lại thức ăn, sỏi amidan, nấm amidan.
Cắt amidan có gây tai biến nguy hiểm không?
- Tuy là một phẫu thuật đơn giản, thời gian phẫu thuật ngắn, thường tối đa không quá 30 phút, nhưng cũng như các phẫu thuật khác, phẫu thuật cắt amidan cũng tiềm ẩn những tai biến như tai biến do gây mê, tai biến do chảy máu sau mổ. Để phòng ngừa những tai biến này, các bậc cha mẹ phải thông cho bác sĩ biết rõ những tiền căn dị ứng hoặc những bệnh lý nội ngoại khoa mà trẻ đã hoặc đang có. Đồng thời sau mổ kiêng các thức ăn cứng, nóng, chua, cay. Ăn các thức ăn lỏng, nguội, mềm trong vòng 15 ngày đầu để tránh chảy máu sau mổ.
Sau khi cắt amiđan trẻ có cần kiêng nói?
Khác với quan niệm trước kia là sau khi cắt amidan phải kiêng nói, ngày nay với các phương pháp mổ hiện đại như cắt amidan bằng dao điện, bằng laser hoặc bằng coblation, sau khi cắt trẻ có thể nói chuyện được ngay. Tuy nhiên vẫn tránh những hoạt động thể lực như chạy chơi, bơi lội, đá bóng...
BS Nguyễn Trương Khương