Báo cáo Tình trạng Dân số Thế giới năm 2015 với tựa đề “Chốn bình yên sau cơn bão” được công bố hôm nay (4/12) cho thấy, trong số 100 triệu người cần được hỗ trợ nhân đạo trên khắp thế giới hiện nay thì có khoảng 26 triệu người là phụ nữ và trẻ em gái vị thành niên trong độ tuổi sinh sản. Các dịch vụ chăm sóc SKSS/SKTD vốn đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc đảm bảo sức khỏe và tính mạng cho phụ nữ, nhưng thường rất khó tiếp cận tại thời điểm mà họ cần tới các dịch vụ này nhất. 3/5 số ca tử vong mẹ hiện nay xảy ra tại các quốc gia dễ bị ảnh hưởng từ xung đột hoặc thiên tai. Tại các quốc gia này, mỗi ngày có tới 507 phụ nữ tử vong do các nguyên nhân liên quan tới mang thai hoặc sinh nở.
TS. Babatunde Osotimehin, Giám đốc điều hành Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) cho biết “Chúng ta không nên xem vấn đề chăm sóc SKSS/SKTD và quyền của phụ nữ như là một hoạt động thứ yếu trong hỗ trợ nhân đạo. Đối với những phụ nữ mang thai sắp tới kỳ sinh nở hoặc đối với trẻ em gái bị xâm hại tình dục thì các dịch vụ y tế giúp cứu sống tính mạng họ sẽ đóng vai trò quan trọng không kém gì thức ăn, nước uống và nhà ở”.
Nếu không có sự bảo vệ thường xuyên của gia đình và cộng đồng, phụ nữ và trẻ em gái vị thành niên sẽ dễ dàng trở thành nạn nhân của bạo lực tình dục, có thai ngoài ý muốn và có nguy cơ lây nhiễm các căn bệnh qua đường tình dục, bao gồm HIV. Các nhu cầu cơ bản liên quan tới sinh đẻ an toàn, kế hoạch hóa gia đình và chăm sóc SKSS hầu như chưa được đáp ứng vì phụ nữ và trẻ em gái chưa được ưu tiên trong hệ thống chăm sóc y tế.
Báo cáo cũng cho thấy hiện nay xung đột và thiên tai đang xảy ra ở khắp nơi trên thế giới, do đó UNFPA đang gia tăng các hoạt động hỗ trợ nhân đạo. Trong năm 2015, UNFPA đã hỗ trợ ứng phó với khủng hoảng tại 38 quốc gia. Việc bảo vệ các quyền và sức khỏe của phụ nữ và trẻ em gái vị thành niên không chỉ có vai trò quan trọng trong việc giúp họ vượt qua những khó khăn do chiến tranh và thiên tai, mà còn góp phần đẩy nhanh quá trình phục hồi sau khủng hoảng. Chúng ta cần tạo dựng một nơi bình yên với các điều kiện tốt hơn, ổn định hơn và xây dựng năng lực giúp người dân thích ứng tốt hơn để có thể vượt qua những khó khăn gây ảnh hưởng tới sức khỏe, quyền và tương lai của họ.
Hiện tại chúng ta không có đủ các trại tị nạn dành cho các nạn nhân khủng hoảng và thiên tai. Ví dụ, trong năm 2014, Liên Hợp Quốc cần một con số kỷ lục là khoảng 19,5 tỷ đô la Mỹ cho hỗ trợ nhân đạo, nhưng số tiền thiếu hụt cũng ở mức kỷ lục là 7,5 tỷ đô la Mỹ. Việc thiếu ngân sách có thể gây nguy hiểm cho tính mạng và sức khỏe của hàng triệu người. Năm 2015, UNFPA chỉ nhận được chưa tới một nửa kinh phí cần thiết để đáp ứng nhu cầu thiết yếu trong chăm sóc SKSS/SKTD cho phụ nữ và trẻ em gái vị thành niên. Vì chúng ta không thể đáp ứng được nhu cầu cần thiết dành cho hỗ trợ nhân đạo nên cần phải có một phương pháp tiếp cận mới tập trung vào công tác dự phòng, chuẩn bị và xây dựng tốt khả năng thích ứng cho quốc gia, cộng đồng, các cơ quan đoàn thể, cũng như mỗi cá nhân. Báo cáo kết luận “Chỉ có sự phát triển công bằng và bình đẳng cho tất cả mọi người, bảo vệ các quyền của con người, bao gồm quyền sinh sản mới có thể giúp con người thích ứng và phục hồi sau thảm họa hay thiên tai".
Bà Ritsu Nacken, Quyền Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam nhấn mạnh: “Việt Nam là một trong các quốc gia trong khu vực châu Á Thái Bình Dương dễ bị ảnh hưởng do thiên tai. 70% dân số Việt Nam sống ở ven biển và ở những khu vực tương đối thấp so với mực nước biển, chính vì vậy Việt Nam là một trong 5 quốc gia trên thế giới chịu ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu. Do đó, Việt Nam cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để có thể ứng phó hiệu quả khi thiên tai xảy ra, đồng thời đảm bảo các nhu cầu quan trọng của phụ nữ và trẻ em gái vị thành niên không bị bỏ qua".
Bà Nacken kêu gọi thêm nhiều nỗ lực hơn nữa để bảo vệ sức khỏe và các quyền của phụ nữ và trẻ em gái. Bằng việc tập trung sự ưu tiên vào vấn đề chăm sóc sức khỏe, các quyền và khuyến khích phụ nữ, các em gái vị thành niên và thanh niên tham gia một cách toàn diện và đầy đủ vào đời sống xã hội, chúng ta có thể góp phần mang lại một thế giới tốt đẹp hơn, hòa bình và ổn định hơn.
