Hàng loạt vụ việc giết người man rợ có liên quan đến người bệnh tâm thần gần đây đã gây rúng động xã hội, làm cho cộng đồng hoang mang, gây bất ổn trong dân chúng. Gần đây nhất là vụ người chú tâm thần cắt “chim” cháu bé 3 tuổi, may mà các bác sĩ BV Nhi TW cứu chữa kịp thời. Hay vừa mới đây, một đối tượng ở Thái Nguyên từng đi điều trị ở BV Tâm thần đã chém tử vong chị gái và anh rể... Vậy, nên hiểu các hành vi phạm tội của người bệnh tâm thần thế nào, và cần làm gì để ngăn chặn các hành vi phạm tội của người bệnh tâm thần?
Hành vi phạm tội ở bệnh nhân tâm thần là hiện tượng rất phổ biến. Các bệnh tâm thần hay gây ra hành vi phạm tội, nhất là rối loạn cảm xúc, tâm thần phân liệt, nghiện rượu, nghiện ma túy và nghiện game online. Các hành vi phạm tội được gây ra bởi bệnh nhân tâm thần cũng rất đa dạng, từ các tội nhỏ đến các tội nghiêm trọng.
Lắp điện cực làm điện não đồ cho bệnh nhân. Ảnh: TM
Tội giết người
Trầm cảm. Theo Sadock B. J. (2007), trầm cảm và giết người thường có các đặc điểm sau: không phổ biến (tỷ lệ hàng năm 0,2 - 0,3/100.000 người năm). Thủ phạm là nam thanh niên ghen tuông tình dục, bà mẹ bị trầm cảm, người lớn tuổi tuyệt vọng với vợ ốm yếu. Nạn nhân thường là bạn tình nữ, họ hàng bà con.
Tâm thần phân liệt. Giết người ở bệnh nhân tâm thần phân liệt xảy ra do sự chi phối của hoang tưởng và ảo giác. Khi bệnh nhân có hoang tưởng bị truy hại, họ coi hành vi giết người của mình là “tự vệ”. Khi bệnh nhân có hoang tưởng bị chi phối, ảo thanh ra lệnh, bệnh nhân coi hành vi giết người không phải là hành vi do họ tự gây ra mà do một thế lực nào đó điều khiển họ gây ra hành vi phạm tội đó.
Giết người trong nghiện rượu, ma túy, game online do những người này cần tiền để thỏa mãn cơn thèm của mình. Với ma túy đá và nghiện rượu, bệnh nhân có thể giết người do sự chi phối của hoang tưởng và ảo giác
Tội giết người - tự sát
Giết người - tự sát là “một sự kiện bạo lực đầy kịch tính”, trong đó một người gần như luôn luôn là một người đàn ông gây nên một vụ giết người hoặc nhiều vụ giết người và một thời gian ngắn sau đó tự sát. Giết người - tự sát thường liên quan đến trầm cảm, tâm thần phân liệt, loạn thần do ma túy đá và loạn thần do rượu.
Theo Trung tâm Chính sách về bạo lực của Hoa Kỳ, có khoảng 1.382 người chết do giết người - tự sát trong năm 2011. Hầu hết những kẻ giết người trong vụ giết người - tự sát là nam (90%). Phương tiện gây án chủ yếu là súng do súng có khả năng gây chết cao và sẵn có ở Hoa Kỳ, là vũ khí thường được sử dụng nhất để giết các nạn nhân và sau đó người phạm tội quay súng vào chính mình. Các loại phổ biến nhất của giết người - tự sát là giữa hai người có quan hệ gần gũi, đàn ông giết vợ hoặc bạn gái của mình, thường là kết quả của một sự cố trong các mối quan hệ của họ. Trẻ em thường là nạn nhân và nhân chứng cho giết người - tự sát.
Tội giết con
Giết con là đứa bé bị giết bởi mẹ của nó trước khi nó được một tuổi (sinh nhật lần thứ nhất). Hiện tượng này rất thường gặp trong bối cảnh trầm cảm sau sinh và có thể được chia làm giết trẻ sơ sinh (đứa bé bị giết trong vòng ngày đầu tiên của cuộc sống) và giết trẻ em (đứa trẻ bị giết sau hoặc trong sinh nhật lần thứ nhất của nó).
Động cơ giết người của những người mẹ giết con thường có hai loại, người mẹ giết trẻ sơ sinh là những người bị loạn thần và có các khó khăn về mặt xã hội và những người mẹ được xác định là trầm cảm nặng với tiền sử tự hủy hoại cơ thể và có tỷ lệ tự sát cao sau khi phạm tội giết con.
Tội trộm cắp
Tội trộm cắp gặp ở bệnh nhân trầm cảm, tâm thần phân liệt, nghiện chất, nghiện game. Bệnh nhân trộm cắp để thỏa mãn nhu cầu vật chất của cá nhân (mua ma túy, có tiền chơi game), bực bội vì thiếu các cơ hội và thiếu sự khen thưởng trong quan hệ gia đình, có hàng loạt trải nghiệm các sự kiện gây khó chịu hoặc bệnh cơ thể, sự thù địch và giận dữ chiếm ưu thế trên lâm sàng và không có các biểu hiện rối loạn cơ thể.
Đốt phá, cưỡng hiếp
Bệnh nhân trầm cảm có thể cố gắng tự sát bằng lửa, do đó có thể gây ra hỏa hoạn. Các bệnh nhân tâm thần phân liệt, nghiện ma túy, nghiện rượu có thể đốt phá do bị hoang tưởng và ảo giác chi phối.
Phạm tội tình dục ở nam có thể là hậu quả của thất bại trong tình yêu và quan hệ tình dục.
(Mời xem tiếp trên Sức khỏe&Đời sống số 67 ra ngày 25/4/2016 )