Gan bị tổn thương khi có quá nhiều nguy cơ

101 nguyên nhân gây tổn hại gan

Theo ThS.BS. Nguyễn Hiền Minh, giảng viên ĐH Y Dược TPHCM, gan là hàng rào bảo vệ giúp cơ thể chống lại các yếu tố nhiễm trùng và có khả năng làm sạch máu đi qua gan. Gan giúp tiêu hóa thực phẩm và dự trữ năng lượng cho mọi hoạt động sống của cơ thể.

BS. Hiền Minh cho biết: “Người ta thường cho rằng yếu tố duy nhất bên ngoài làm tổn thương gan là tiêu thụ quá nhiều rượu bia. Nhưng đó không phải là nguyên nhân duy nhất gây tổn thương gan. Gan đóng một vai trò quan trọng trong hơn 500 hoạt động sống của cơ thể bao gồm tiêu hóa, trao đổi chất, lưu giữ chất dinh dưỡng và loại bỏ độc tố. Vì vậy, có hàng trăm nguyên nhân và tình trạng sức khỏe có thể làm tổn thương gan như môi trường ô nhiễm, thực phẩm không an toàn, thức quá khuya, lạm dụng các loại thuốc tây như kháng sinh, hoặc các thuốc điều trị cho bệnh mạn tính hàng ngày như: huyết áp, tiểu đường, tim mạch...”.

Cụ thể, những người béo phì có khuynh hướng tích tụ mỡ tại gan, gây ra chứng bệnh gan nhiễm mỡ, sau đó là viêm gan nhiễm mỡ. Bệnh béo phì cũng liên quan đến xơ gan và suy gan. Mặc dù khói thuốc lá không ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng gan, nhưng các hóa chất độc hại trong khói thuốc làm gia tăng quá trình oxy hóa ở tế bào gan và gây ra các tổn hại tế bào gan không thể hồi phục. Hoặc, việc lạm dụng các loại thuốc mua tự do và một số loại thuốc theo toa cũng sẽ gây tổn thương gan. Một số loại thuốc này bao gồm thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần, thuốc nhóm corticosteroid và thuốc giảm đau. Do đó, điều quan trọng là phải xem xét các phản ứng phụ và tác dụng phụ của thuốc trước khi dùng.

Điều đáng lo ngại theo một báo cáo mới nhất tại “Hội thảo chia sẻ về thực trạng sử dụng rượu, bia tại Việt Nam” và Dự án Luật phòng, chống tác hại của rượu bia do Bộ Y tế năm 2016, Việt Nam là nước đứng thứ hai trong khu vực sử dụng rượu bia. 77,3% nam giới Việt Nam sử dụng rượu bia, đây là con số cao nhất thế giới nếu tính riêng nam giới, và 11% nữ giới có sử dụng rượu bia.

Một báo cáo khảo sát kéo dài 10 năm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), với sự tham gia của hơn 100 chuyên gia đến từ khắp nơi trên thế giới, lá gan của chúng ta đang bị bủa vây không thể tránh khỏi với hơn 31 nguyên nhân bao gồm cả vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, các độc tố gây ra các bệnh liên quan đến gan do ô nhiễm thực phẩm. Mỗi 2 phút, toàn bộ máu của cơ thể đi qua gan, đồng thời cũng tải theo các “vật thể lạ”, bao gồm cả độc chất trong thực phẩm “bẩn” từ thủy ngân trong cá ngừ, thịt chứa chất tạo nạc, dư lượng kháng sinh trong các loại thịt, cá nhiễm độc tố trong nước, thủy hải sản nhiễm E. Coli...

Đừng để gan là “thùng rác” chứa độc tố và chất thải

Hiện nay, theo thống kê, bệnh gan có hàng trăm loại khác nhau. Cho dù gan bị nhiễm virus, bị tổn thương bởi hóa chất độc hại, hoặc bị tấn công bởi nhiều yếu tố bên ngoài như đã kể trên, nguy cơ cơ bản là như nhau - gan sẽ bị hư hỏng đến mức không còn có thể làm việc tốt để giữ cho toàn cơ thể khỏe mạnh. Vì vậy, gan cần phải luôn được chăm sóc hàng ngày để không bị biến thành thùng rác thải. Việc chăm sóc gan không chỉ hạn chế sử dụng các thực phẩm không an toàn, ngừng rượu bia và thuốc lá, mà quan trọng hơn là phải nuôi dưỡng để tế bào gan luôn khỏe mạnh.

Để cải thiện chức năng gan tự nhiên, thậm chí có thể giúp đảo ngược quá trình tổn thương gan, chúng ta cần một chế độ ăn có chứa những chất kháng viêm như thực phẩm ít đạm và giàu chất xơ. Thức ăn chế biến sẵn, đồ ăn có đường và đồ uống ngọt sẽ gây rất nhiều áp lực lên gan trong vai trò chuyển đổi và dự trữ glucose. Khi lượng đường trong máu tăng lên, insulin sẽ thúc đẩy gan dự trữ mỡ, hình thành gan nhiễm mỡ, viêm gan nhiễm mỡ, sau đó có thể là xơ gan và ung thư gan.

Thực phẩm bao gồm cả các loại ngũ cốc, rau xanh, trái cây và chất béo có nguồn gốc thực vật sẽ giúp gan loại bỏ cholesterol và chất độc ra khỏi cơ thể, kháng lại các ảnh hưởng tiêu cực đến gan từ stress, ô nhiễm, đồng thời tăng cường giải độc gan một cách tự nhiên và khả năng tẩy độc tố qua nước tiểu. Các loại rau xanh rau như: rau diếp cá, bông cải xanh, cải xà lách nghệ, tỏi, rau mùi, rau mùi tây… đều có tính chất chống viêm và chống oxy hóa, giúp nuôi dưỡng gan. Nhiều thực phẩm giúp tăng cường nồng độ glutathione, một thành phần quan trọng trong việc tiêu hủy các gốc tự do trong cơ thể.

An Quý