Hiện có rất nhiều loại dược phẩm, vitamin hoặc thực phẩm không thể sử dụng, cần phải ngưng trước ngày phẫu thuật từ 2 - 3 tuần hoặc trước ngày phẫu thuật. Các dược phẩm cần tránh là do chúng có tác động lên sự chảy máu hoặc tác động lên các thuốc gây mê, gây tê.
Trước khi quyết định phẫu thuật, người bệnh cần phải cung cấp cho thầy thuốc tất cả các loại dược phẩm, vitamin mà họ đang dùng. Dưới đây là những dược phẩm rất phổ biến, có loại không cần kê toa, có loại cần kê toa.
Dược phẩm
Có khoảng 200 loại dược phẩm có tác động lên sự xuất huyết và đông máu trong đó loại thuốc quen thuộc và phổ biến nhất là Aspirin. Aspirin thường được ngưng từ 1 tuần hoặc 2 tuần trước ngày phẫu thuật tùy theo tình trạng bệnh của bệnh nhân và tùy dạng phẫu thuật.
 |
Các thuốc NSAID (thuốc kháng viêm không steroid), các thuốc ức chế COX-2. Những thuốc này ngoài tác dụng giảm đau còn có tác động lên các yếu tố đông máu nên làm cho bệnh nhân dể xuất huyết. Ngoài ra cũng cần tránh các loại thuốc cần toa của bác sĩ, như: Clopidogrel, Ticlopidine. Nếu sử dụng những thuốc này thì cần phải ngưng ít nhất 2 tuần trước khi phẫu thuật.
Có rất nhiều loại thuốc kháng đông máu bao gồm Coumadin, Heparin... Vì vậy, khi bạn đang sử dụng thuốc kháng đông thì cần phải báo cho bác sĩ biết để tính toán cho bạn thời gian cần thiết để ngừng thuốc trước ngày phẫu thuật.
Vitamin, thực phẩm chức năng
Nhiều loại vitamin có thể tác động lên nhịp tim, huyết áp hoặc gây nguy cơ xuất huyết. Cần lưu ý những loại vitamin sau và không sử dụng chúng trước ngày phẫu thuật 3 tuần.
Vitamin E: có nhiều trong dầu rau cải, ngũ cốc, trứng, rau cải, trái cây. Vitamin E có tác dụng làm chậm quá trình đông máu vốn có thể gây biến chứng khi phẫu thuật. Nguy cơ xuất huyết càng tăng nếu trước đó bệnh nhân có dùng chung vitamin E với các thuốc kháng đông khác như warfarin
Vitamin C: một số dạng phẫu thuật tránh dùng vitamin C như phẫu thuật thắt bao tử để giảm cân. Theo một nghiên cứu đăng trên chuyên san “Cleveland Clinic Journal of Medicine” thì vitamin C có thể gây sỏi thận sau phẫu thuật.
Coenzyme Q10: chất này có thể làm hạ huyết áp, cần ngưng sử dụng coenzyme Q10 ít nhất 2 tuần trước khi phẫu thuật.
Ngoài ra, một số loại vitamin khác có thể tương tác với các dược phẩm dùng trong quá trình gây mê hoặc các loại kháng sinh ngừa nhiểm trùng vết mổ...
Thực phẩm
Đêm trước ngày phẫu thuật nên uống những loại thức uống dễ tiêu hóa, tránh sữa, nước ngọt, kem... Cần tránh những loại thực phẩm có nhiều chất xơ vì cơ thể cần phải tốn nhiều thời gian để tiêu hóa.
Rau cải và trái cây cũng có nhiều chất xơ, vì vậy cần tránh rau cải, trái cây 24 giờ trước phẫu thuật. Chất xơ không tiêu hóa hết sẽ gây khó khăn cho quá trình phẩu thuật. Những loại trái cây cần tránh là lê, cam, táo...
Dược thảo
Không nên sử dụng các chế phẩm từ tỏi, nhân sâm, bạch quả... vì những dược liệu này làm tăng nguy cơ xuất huyết, riêng nhân sâm có thể làm tăng huyết áp. Cam thảo có tác dụng giữ nước nên có thể làm tăng huyết áp. Nếu bạn sử dụng dược thảo “xách tay” từ nước ngoài thì lưu ý những tên như: Echinacea. Dược liệu này có thể làm tăng quá trình viêm và gây ảnh hưởng đến các thuốc ức chế miễn dịch dùng trong phẫu thuật. St. Johns Wort (một số người Việt gọi là cỏ phát ban) có tác dụng làm kéo dài tác động của thuốc gây mê cũng như tương tác với các thuốc ức chế miễn dịch. Những loại dược liệu này cần phải ngưng từ 1 - 2 tuần hoặc hơn trước ngày phẫu thuật.
DS. NGUYỄN BÁ HUY CƯỜNG
(ĐH Murdoch- Úc)