Béo phì hiện không còn là căn bệnh cùa riêng các nước phát triển có điều kiện sống tiện nghi, no đủ mà đã trở thành vấn nạn của cả các nước đang phát triển. Việc điều trị và các dược phẩm điều trị béo phì do đó cũng ngày càng được quan tâm.
Chữa béo phì bằng chất sibutramine
Theo WHO, béo phì là tình trạng tích lũy mỡ quá mức và không bình thường tại một vùng cơ thể hay toàn thân đến mức ảnh hưởng tới sức khỏe. Có thể đánh giá mức độ béo phì bằng chỉ số khối cơ thể (BMI). BMI được tính theo công thức sau: BMI = Cân nặng (kg) / Bình phương chiều cao (m2).
Tại châu Âu, BMI bình thường nằm trong giới hạn 20 - 25, trên 25 là quá cân và trên 30 là béo phì. Tuy nhiên, tại châu Á, chỉ số BMI bình thường có giới hạn từ 18.5 - 23, vượt quá 27.8 với nam và 27.3 với nữ được xem là béo phì. Dù ở Á hay Âu, việc điều trị bệnh béo phì cũng đang ngày càng được giới y khoa và toàn xã hội quan tâm.
 Kiểm soát chỉ số khối cơ thể nhằm đạt thân hình lý tưởng. |
Sản phẩm chứa sibutramine, cùng với chế độ ăn kiêng và tập thể dục đã được áp dụng để điều trị béo phì cho các bệnh nhân có BMI ≥ 30 hoặc ≥ 27 đối với các bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ khác như tiểu đường, rối loạn lipid máu. Sibutramine được Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp phép từ tháng 11/1997, nhưng bắt buộc bán theo toa của bác sĩ điều trị và không được phép chỉ định cho các bệnh nhân có vấn đề về huyết áp không kiểm soát hoặc có tiền sử bệnh tim mạch, đột quỵ… Tại Việt Nam, sản phẩm chứa sibutramine được đăng ký lưu hành dưới dạng kê toa với những chống chỉ định rõ ràng.
Những quan điểm khác nhau về sibutramine
Tháng 11/2009, kết quả một chương trình nghiên cứu đã chỉ ra có sự gia tăng nguy cơ của các biến cố tim mạch đối với các bệnh nhân có tiền sử về bệnh này khi sử dụng thuốc chứa sibutramine liên tục trong thời gian dài. Chính vì vậy, các quốc gia EU tạm treo giấy phép lưu hành sibutramine để xem xét lại kết quả nghiên cứu này.
Tuy nhiên, theo Cơ quan quản lý Dược và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA), kết quả nghiên cứu chỉ nói lên được sự gia tăng nguy cơ tim mạch khi sử dụng sibutramine cho các bệnh nhân có tiền sử bệnh tim mạch (vốn đã được chống chỉ định dùng thuốc) chứ không phải trên người béo phì nói chung. FDA vẫn tiếp tục cho phép sản phẩm lưu hành trên thị trường Hoa Kỳ. Cục quản lý Dược Australia (TGA) và hầu hết các quốc gia ngoài châu Âu cũng quyết định tương tự.
Tại Việt Nam, cũng như quyết định của FDA, Bộ Y Tế vẫn cho phép lưu hành các dược phẩm chứa sibutramine, nhưng bổ sung thêm một trường hợp chống chỉ định vào hướng dẫn sử dụng. Bệnh nhân quá cân hoặc béo phì khi sử dụng thuốc cần có sự tư vấn của bác sĩ và chuyên gia y tế. Trước khi sử dụng, bệnh nhân cần phải cung cấp rõ ràng bệnh sử để có sự tư vấn phù hợp từ bác sĩ. Trong quá trình điều trị với sibutramine, cần kiểm tra sức khỏe thường kỳ, kiểm tra huyết áp và đo nhịp tim. Nếu huyết áp, nhịp tim tăng cao hoặc không giảm 5% cân nặng trong 3 - 6 tháng đầu điều trị thì cần ngưng sử dụng thuốc.
TS. TRẦN MẠNH HÙNG