Sau gần 2 năm vắng bóng, “tử thần” H5N1 đã quay trở lại và đã có 2 trường hợp tử vong do nhiễm cúm A/H5N1 ở Kiên Giang và Sóc Trăng. Trong khi đó, một quốc gia trong cùng khu vực là Nhật Bản cũng đang báo động về một dịch cúm vẫn được cho là thông thường - cúm A/H3N2. Để chủ động phòng ngừa một đại dịch cúm có thể xảy ra, chiều 7/2, tại Bộ Y tế, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long đã chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống đại dịch cúm ở người.
Đã có sự biến đổi virut cúm gia cầm
Chỉ đạo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long yêu cầu, trong thời gian tới cần triển khai tích cực việc giám sát cúm A/H5N1 trên gia cầm, trên người và đặc biệt là vấn đề gen học để kịp thời ứng phó. Cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa y tế và thú y để chủ động giám sát dịch cúm xảy ra trên gia cầm và trên người. Tăng cường công tác truyền thông để người dân không giết mổ gia cầm bị bệnh, không ăn tiết canh, thịt gia cầm chưa nấu chín. Khi có biểu hiện bệnh cần tới bệnh viện kịp thời... Xây dựng kế hoạch chi tiết từng bước và giám sát thực hiện công tác phòng chống dịch cúm gia cầm và đại dịch cúm ở người.
 Virut cúm A/H5N1 đã có sự biến đổi khiến vaccin hiện có kém hiệu quả, thậm chí không còn tác dụng. Ảnh: Đức Anh |
Tại cuộc họp, TS. Trần Thanh Dương, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho biết, theo thông báo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), từ đầu năm 2012 đến nay, toàn thế giới ghi nhận 6 trường hợp mắc cúm A/H5N1 trong đó có 5 trường hợp tử vong tại 5 quốc gia: Campuchia (1), Trung Quốc (1), Ai Cập (1 ca mắc, không có tử vong), Indonesia (1) và Việt Nam (2).
Cục Thú y - Bộ NN&PTNT cũng cho biết, từ đầu năm đến nay đã có 3 địa phương ở nước ta có ghi nhận dịch cúm trên gia cầm là: Thanh Hóa, Quảng Trị, Sóc Trăng và có nguy cơ bùng phát ở nơi khác. Điều đáng lo ngại là đã có sự biến đổi virut. Các nhà khoa học đã phát hiện sự phân nhánh virus 2.3.2 thành 2 nhóm a. Nhóm 2.3.2.a (nhóm cũ) vaccin chỉ đáp ứng 75%, còn nhóm 2.3.2.b (chủng mới) thì vaccin hiện có không có tác dụng nên nguy cơ lây lan trong gia cầm và sang người là rất lớn. Điều nguy hiểm là cơ quan chuyên môn cũng tiếp tục phát hiện được virut H5N1 trên các đàn thủy cầm không có dấu hiệu, triệu chứng của bệnh đang được nuôi và buôn bán ở nhiều địa phương (dạng lành mang trùng). Vì thế rất khó khăn trong việc kiểm soát dịch bệnh.
Nhìn nhận về sự trở lại của cúm A/H5N1 trên người tại nước ta sau 20 tháng không có bệnh nhân, PGS.TS. Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ TW cho rằng, sự trở lại 2 ca nhiễm cúm A/H5N1 ở phía Nam không có gì đặc biệt bởi nguồn gốc xảy ra ở người bắt nguồn từ gia cầm.
Tăng cường truyền thông cảnh báo về dịch cúm
Đại diện cho khối điều trị, ThS. Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh cũng nhìn nhận, sau gần 2 năm Việt Nam không có ca mắc nên cộng đồng có phần lơ là với cúm A/H5N1 dẫn đến phát hiện muộn. Cả hai ca tử vong đều được điều trị đặc hiệu cúm 4 ngày khi đã ở giai đoạn muộn, diễn biến nhanh nên tử vong. Do đó, các cơ sở điều trị cần tăng cường phát hiện và điều trị sớm.
TS. Nguyễn Văn Kính, Giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TW đề nghị, cần liên tục cập nhật công tác chẩn đoán, điều trị cúm. Việc phát hiện quá muộn thường sau 3 - 4 ngày, thậm chí vào viện chưa nghĩ đến cúm đến khi bệnh tiến triển nặng mới nghi ngờ thì việc điều trị rất khó có kết quả. Theo TS. Kính, nếu 3 ngày đầu phát hiện ra cúm, thực hiện ngay phác đồ điều trị nặng gấp đôi số lượng tamiflu sẽ giảm được nguy cơ tử vong. Hơn nữa, việc điều trị không chỉ thở máy mà cần kết hợp cả lọc máu giảm nguy cơ tử vong rất nhiều.
Đại diện BV Nhi TW, TS. Lê Thanh Hải, Phó Giám đốc BV cho rằng, cần kích hoạt lại hệ thống khám chữa bệnh trong toàn quốc về điều trị bệnh nhân cúm A/H5N1, truyền thông cảnh báo sớm để người dân đến BV sớm. Theo khẳng định của TS. Tống Thị Song Hương, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế, chi phí điều trị cho bệnh nhân mắc cúm A/H5N1 được BHYT thanh toán đến tận huyện.
Cúm A/H3N2 vẫn có thể gây tử vong
WHO cảnh báo nguy cơ cúm A/H5N1 có thể lây truyền từ người sang người Theo Thông báo của Tổ chức Y tế thế giới khu vực Tây Thái Bình Dương tại 2 phòng xét nghiệm ở Hà Lan và Nhật Bản (Wisconsin/Tokyo) đã thực hiện thành công nghiên cứu thực nghiệm cho thấy virut cúm A/H5N1 có thể biến đổi trở thành chủng dễ dàng lây truyền ở các động vật có vú. Kết quả nghiên cứu này đã cảnh báo nguy cơ chủng virut cúm A/H5N1 có thể biến đổi, dễ dàng lây truyền từ người sang người. |
Hạ Hiền - Nguyễn Hồng