Nếu chỉ chọn thuốc mà không chọn đúng dạng bào chế dùng cho trẻ em thì việc dùng sẽ gặp trở ngại và hiệu quả điều trị sẽ thấp. Việc chọn dạng bào chế phải thích hợp với đặc điểm sinh lý trẻ em theo độ tuổi.
Trẻ sơ sinh đến dưới 2 tuổi: Ở lứa tuổi này trẻ chưa có khả năng tự nhai, nuốt chửng thuốc viên, không chịu được mùi vị lạ. Lúc này trẻ chỉ có thể dùng dạng thuốc giọt, dạng dung dịch, dạng sirô (pha loãng) hay dạng thuốc bột có thể hòa trong nước thành dung dich. Ví dụ, trẻ hay bị giật mình do thiếu canxi phải dùng dạng vitamin D2 dưới dạng thuốc giọt (như sterogyl), thuốc chứa canxi dạng viên tan sủi bọt, hay dạng siro (calcium sandor), trẻ bị nhiễm khuẩn hô hấp phải dùng gói bột (agumentin = amixicilin clavulanic) tan được trong nước.
Trẻ dưới 2 tuổi việc hấp thu thuốc qua đường tiêu hóa rất thất thường, khi dùng kháng sinh penicilin, erythromycin thì sự hấp thu tăng lên nhưng khi dùng chloramphenicol thì sự hấp thu bị giảm xuống. Trong một số trường hợp phải dùng đường tiêm cho sự hấp thu thuốc được ổn định.
Trẻ trên 2 tuổi đến dưới 7 tuổi: Trẻ có thể dùng được các loại viên nén như người lớn nhưng liều lượng dùng của trẻ dưới 7 tuổi thường dưới 1/2, trẻ 3 tuổi thì chỉ 1/3 liều người lớn. Do đó phải phải chọn loại có hàm lượng nhỏ để trẻ có thể dùng nguyên viên. Ví dụ, nếu trẻ sốt thì nên cho paracetamol có hàm lượng 100mg mà không nên dùng loại có hàm lượng 500mg. Trẻ dưới 7 tuổi đặc biệt là trẻ dưới 3 tuổi chưa có thói quen nuốt chửng viên thuốc, cố gắng tránh cho trẻ dùng viên nang, nếu phải dùng thì chọn loại có hàm lượng nhỏ. Trong viên nang thường có mùi vị khó chịu (ví dụ như viên nang chlorocid). Nhiều bà mẹ không chú ý điều này bóc viên nang ra nghiền với đường cho trẻ uống, trẻ không chịu uống, lại cố bịt mũi trẻ đổ thuốc vào miệng, rất dễ bị sặc, nguy hiểm.
Trẻ từ 7 tuổi trở lên: Thường dùng liều nhỏ hơn nhưng tối thiểu cũng bằng 1/2 liều người lớn. Khi không có viên nén loại hàm lượng nhỏ có thể dùng loại viên nén có hàm lượng lớn vì một số viên có rãnh chia hai hay chia bốn ở giữa có thể bẻ ra khá dễ dàng. Loại viên nén bọc đường hay loại nang bên trong thường chứa hoạt chất có mùi vị khó chịu không thể bẻ đôi ra dùng mà nên chọn loại viên có hàm lượng nhỏ để dùng nguyên viên. Có những loại viên hoạt chất đã phủ các loại chất để chỉ tan trong ruột hoặc bào chế đặc biệt để có tác dụng kéo dài, đòi hỏi khi dùng không được bẻ ra, không được nhai thì cũng sẽ không chia được, vì khi bẻ ra chia thì thuốc không còn giữ được tính chất như đã đặt ra lúc bào chế.
DS. Bùi Văn
