Bạch hoa xà thiệt thảo dân gian thường gọi là cây lưỡi rắn hoa trắng, thường mọc hoang ở bờ ruộng, sườn núi, hai bên đường đi. Bộ phận dùng làm thuốc là toàn cây, thu hái vào mùa hè thu khi cây có hoa. Để tươi hoặc phơi khô dùng dần.
Bạch hoa xà thiệt thảo (hay cây lưỡi rắn hoa trắng).
Theo Đông y, bạch hoa xà thiệt thảo có vị ngọt, nhạt, hơi đắng, tính mát, không độc, đi vào 3 kinh tâm, can và tỳ. Có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, giải độc. Dùng để trị chứng ho do phế nhiệt, viêm họng, viêm ruột thừa, kiết lỵ, sốt cao, hoàng đản, viêm khoang bụng, các chứng ung nhọt, rắn cắn...
Các nghiên cứu dược lý và lâm sàng hiện đại cho thấy, nước sắc đặc của bạch hoa xà thiệt thảo có tác dụng ức chế sự phát triển trực khuẩn mủ xanh, trực khuẩn thương hàn và một số loại vi khuẩn khác. Ngoài ra còn có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể và chức năng của vỏ tuyến thượng thận.
Tại Trung Quốc, nghiên cứu dùng bạch hoa xà thiệt thảo điều trị rắn độc cắn, viêm phần phụ, viêm hố chậu... tạo ra dung dịch tiêm bắp để điều trị ung thư cổ tử cung, ung thư gan và dạ dày. Nghiên cứu còn cho thấy bạch hoa xà thiệt thảo có tác dụng hỗ trợ điều trị các khối u lành tính và ác tính, các bệnh lý gan mật liên quan đến virut viêm gan B.
Theo kinh nghiệm dân gian, bạch hoa xà thiệt thảo kết hợp với một số vị thuốc khác được dùng trong những trường hợp sau:
Trị viêm gan, vàng da: bạch hoa xà thiệt thảo 40g, hạ khô thảo 40g, cam thảo 16g. Ba thứ rửa sạch, sắc lấy nước đặc, uống trong ngày.
Trị ung nhọt: bạch hoa xà thiệt thảo 120g, bán chi liên 60g, sắc uống. Dùng ngoài, giã nát đắp lên chỗ đau.
Trị viêm amidan cấp: bạch hoa xà thiệt thảo, xa tiền thảo mỗi thứ 12g. Rửa sạch, sắc uống.
Trị viêm đường tiết niệu, tiểu buốt, tiểu dắt: bạch hoa xà thiệt thảo, dã cúc hoa, kim ngân hoa, mỗi thứ 40g, thạch vi 20g. Tất cả rửa sạch, sắc uống thay nước trà.
Trị ho do viêm phổi: bạch hoa xà thiệt thảo 40g, trần bì 8g. Rửa sạch, sắc uống trong ngày.
Trị viêm loét cổ tử cung : Bạch hoa xà thiệt thảo 30g, bạch anh 30g, nhất chi hoàng hoa 30g, quán chúng 15g, sắc uống.
Trị rắn cắn: Bạch hoa xà thiệt thảo 60g sắc với 200ml rượu. Gạn nước chia uống 3 lần. Bã đắp vào vết rắn cắn.
Kiêng kỵ: Phụ nữ mang thai phải cẩn thận khi sử dụng. Ngoài ra bạch hoa xà thiệt thảo ức chế quá trình sinh tinh trùng ở chuột thí nghiệm, quý ông yếu sinh lý cũng nên lưu ý.
DS. Mai Thúy
