Lá vàng tiễn lá xanh
Gạt những giọt mồ hôi lã chã bò xuống hai hỏm mắt đã thâm quầng vì nhọc nhằn, anh Nguyễn Thọ (thôn Thủy Ba) đau đớn cho biết: “Khắp các thôn trong xã Cam An Bắc này đều có nhiều người chết vì ung thư. Vợ tôi mới ngoài 30 tuổi, chẳng hút thuốc bao giờ, tôi cũng vậy mà cô ấy cũng chết vì ung thư phổi rồi. Cảnh nghèo, chạy chữa đến xơ xác vẫn không thoát được bệnh. Giờ một mình gánh nợ nần và nuôi hai đứa con. Nhói lòng nhất là hầu hết những người chết đều là người trẻ, là phụ nữ. Các bệnh ung thư phổ biến là phổi, dạ dày...”.
Nhiều người dân nôn nóng tự cào rác ra xem có chất độc gây ung thư không.
Cách nhà anh Thọ vài trăm bước chân là nhà ông Trần Ng. Ông Ng. giải bầy: Đây là xã khó khăn của Khánh Hòa. Các thôn có nhiều người chết trẻ nhất đó là Thủy Ba, Hiền Lương, Triệu Hải, Cửa Tùng và Tân An. Gia đình tôi cũng có đứa con chết trẻ vì ung thư dạ dày. Cháu ăn uống rất kiêng khem nhưng không biết sao vẫn mắc bệnh quái ác.
Nhiều người già ở Cam An Bắc trĩu nặng nỗi buồn, mỗi lần đưa tiễn là một lần giật thót, không biết khi nào thì bệnh ấy ập xuống đầu mình vì chẳng biết nguyên nhân đích thị là gì cả. Trong xã không có doanh nghiệp nào gây ô nhiễm môi trường, không có hóa chất, là xã nghèo giữa rừng núi mênh mông chủ yếu dân quê và đồng bào dân tộc thiểu số. Có những thôn như thôn Thủy Ba chỉ một quãng đường ngắn mà dăm bảy nhà có người chết vì ung thư.
Để vơi đi nỗi niềm, từ sáng sớm đến tối mịt, những người dân ở xã Cam An Bắc quần quật trên ruộng rẫy. Nhưng đêm về, nỗi buồn lại như cô đặc, họ muốn tìm đến xóm giềng để sẻ chia nhưng toàn trùng cảnh ngộ, đành thôi.
Sống trong lo âu
UBND xã Cam An Bắc cho biết, xã liên tục rơi vào tình trạng thiếu nước sạch sinh hoạt, thiếu nước tưới tiêu, đất đai lại cằn cỗi nên cây trồng chủ lực là cây sắn. Loại cây này hiệu quả kinh tế không cao nên đời sống người dân chật vật. Khi mắc bệnh hiểm nghèo cũng hạn chế trong việc chạy chữa vì không có điều kiện. Hơn nữa, toàn là nông dân nên khi nào thấy triệu trứng nặng mới đi khám, lúc đó đã rơi vào giai đoạn cuối hoặc gần cuối rồi, cuộc sống kéo dài không được bao lâu nữa. Vậy nên đây cũng là một trong nhiều nguyên nhân khiến những cái chết thương tâm diễn ra liên tục.
Từ việc những người bạn, những hàng xóm vĩnh viễn ra đi khi tuổi đời còn rất trẻ khiến cho bao người ở Cam An Bắc rơi vào tình trạng thắc thỏm, lo âu. Nhiều người dân ở thôn Triệu Hải cho biết, muốn đi TP. Hồ Chí Minh khám bệnh hay làm các xét nghiệm thì phải đợi được mùa sắn. Mà cái bệnh ung thư nó gia tăng nhanh nên ai cũng có cảm giác lo lắng.
Sau những ngày bấn loạn, nguyên nhân chính được nhiều người dân cũng như một số cán bộ ở Cam An Bắc phập phồng phỏng đoán là do nguồn nước ô nhiễm từ bãi rác Dốc Đỏ ngấm vào các giếng khoan tự nhiên.
Ông Đặng Ngọc Thế - Phó Chủ tịch UBND xã cũng nôn nóng như ngồi trên đống lửa: Chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị lên huyện nhưng vẫn chưa có đoàn liên ngành nào về kiểm nghiệm để đưa ra lời giải khoa học và thấu đáo cho người dân cả. Bãi rác Dốc Đỏ này có quy mô lớn, dùng để tập kết rồi chôn lấp rác thải, rất sơ sài, thiếu khoa học. Mong các bất cập này sớm được giải quyết thấu đáo nhất.