Cần phải nhắc lại, PTTM can thiệp làm thay đổi ngoại hình cơ thể và kết quả của nó tác động sâu sắc tới đời sống tinh thần của con người. Ngày nay, với những kỹ thuật tiên tiến và trang thiết bị hiện đại, PTTM có khả năng mang lại những kết quả tuyệt vời trong việc giữ gìn và phục hồi dáng vẻ thanh xuân cho cơ thể, nhưng nó cũng tiềm ẩn những nguy cơ tai biến như trong mọi chuyên ngành y học khác. Mặc dù y học ngày càng tiến bộ, đạt nhiều thành tựu kỳ diệu trong việc chăm lo sức khỏe con người nhưng những tai biến y học vẫn cứ xảy ra làm đau lòng thầy thuốc và gây hoang mang cho người bệnh. Dù cố gắng đến đâu y học cũng chỉ có thể giảm thiểu tai nạn chứ không thể loại trừ tuyệt đối.
Riêng đối với PTTM, ngoài những tai biến như trong các phẫu thuật nói chung còn có những đặc thù riêng. Trong thực tế, PTTM ở Việt Nam chưa có những con số thống kê chính thức về tai biến, nhưng lâu lâu, các phương tiện truyền thông lại đưa tin về một vụ tai nạn hoặc kiện tụng thẩm mỹ nào đó khiến dư luận xôn xao, khiến những người đang có ý định muốn đi làm đẹp phải do dự, lo âu. Những tai biến trong PTTM nếu có thường nằm trong các trường hợp sau:
 Thủ thuật hút mỡ bụng trong ca phẫu thuật thẩm mỹ nâng ngực bằng mỡ tự thân. |
Những tai biến trước phẫu thuật:
Phản ứng dị ứng với các loại thuốc trong quá trình chuẩn bị phẫu thuật.
Những rối loạn tim mạch, huyết áp do bệnh nhân quá bồn chồn, lo lắng.
Những tai biến trong khi gây mê:
Phản ứng dị ứng với thuốc tê, thuốc mê. Nếu không được cấp cứu đúng và kịp thời, có thể gây tử vong như một số trường hợp xảy ra trong thời gian qua.
Ngộ độc thuốc do dùng quá liều. Nếu không xử lý, có thể nguy hiểm tới tính mạng của người bệnh.
Sai sót khi thao tác đặt ống nội khí quản: chấn thương răng, không đặt đúng vào đường thở, có thể gây rối loạn hô hấp.
Mê quá nông hoặc quá sâu (độ mê không phù hợp với yêu cầu phẫu thuật).
Những tai biến trong khi phẫu thuật:
Chảy máu bất thường, không cầm được. Nếu tổn thương mạch máu lớn, chảy máu nhiều và kéo dài mà không xử trí kịp thời, có nguy cơ dẫn đến tử vong.
Tổn thương mạch máu, thần kinh, đặc biệt tổn thương dây thần kinh VII gây liệt mặt trong thủ thuật căng da mặt.
Tổn thương các bộ phận lân cận.
Đặc biệt, trong thời gian gần đây, thủ thuật hút mỡ khá phổ biến. Cần hết sức tuân thủ các nguyên tắc và sử dụng các dụng cụ chuyên biệt khi tiến hành thủ thuật này vì rất dễ gây tắc các mạch máu và các tai biến khác trong quá trình hút mỡ, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh.
Những tai biến, biến chứng sau phẫu thuật:
Nhiễm trùng, ảnh hưởng không tốt đến quá trình liền sẹo.
Vết mổ lâu lành, dễ gây sẹo xấu.
Hình thành sẹo xấu hoặc sẹo bệnh lý (sẹo quá phát, sẹo lồi...).
Kết quả thẩm mỹ kém, bệnh nhân không hài lòng (có người đề nghị thầy thuốc "mổ lại để được như cũ"?).
Một lần nữa chúng tôi xin nêu lại và nhấn mạnh những biện pháp để làm giảm thiểu tai biến ở mức thấp nhất và nhẹ nhất trong PTTM:
 Một nạn nhân nâng ngực bị biến chứng hoại tử. |
Về phía thầy thuốc:
Nhất thiết phải được đào tạo chính quy về PTTM tại Trường Đại học Y.
Coi bệnh nhân như người ruột thịt để phục vụ tận tâm.
Luôn học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn.
Thận trọng, tỉ mỉ trong từng thao tác để hạn chế tối đa sai sót.
Khám xét, đánh giá thận trọng động cơ, yêu cầu làm đẹp của bệnh nhân.
Luôn luôn phải trao đổi kỹ với bệnh nhân về những lợi ích và những nguy cơ tai biến có thể xảy ra khi làm PTTM.
Chỉ tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân khi thực sự cần thiết.
Chỉ nhận làm khi tin chắc hoàn toàn ở khả năng tay nghề của mình.
Phải luôn dự phòng và sẵn sàng xử lý kịp thời, chính xác mọi tai biến.
Luôn đặt sự an toàn của bệnh nhân cao hơn tất cả.
Lấy sự hài lòng của bệnh nhân làm thước đo kết quả.
Đặc biệt, cơ sở hành nghề nhất thiết phải được phép của Sở Y tế và chỉ được tiến hành các thủ thuật trong giấy phép hành nghề quy định. Nếu làm các thủ thuật dưới gây mê (đã được quy định trong giấy phép) phải có đầy đủ các máy móc, phương tiện, thuốc men và bác sĩ chuyên khoa gây mê-hồi sức phụ trách.
 Tai biến do nhiễm khuẩn sau PTTM. |
Về phía bệnh nhân:
Phải xác định đúng đắn động cơ khi đi làm đẹp (tự mình biết rõ mình muốn gì và không a dua theo người khác).
Phải tìm hiểu thông tin trên các phương tiện truyền thông để hiểu rõ khả năng cũng như hạn chế của PTTM.
Phải tìm kiếm thông tin qua các phương tiện tuyền thông, qua bạn bè để biết được bác sĩ nào và cơ sở y tế nào có thể đáp ứng tốt nhất yêu cầu của mình.
Phải tham vấn bác sĩ kỹ lưỡng về mọi vấn đề liên quan, kể cả những rủi ro có thể xảy ra. Khi đã an tâm, tin tưởng thì phải tuân thủ những hướng dẫn chuyên môn của bác sĩ cả trước và sau phẫu thuật.
Khi nghe đọc các quảng cáo thẩm mỹ, phải tỉnh táo suy xét và đánh giá, không nhẹ dạ cả tin.
Chỉ nên phẫu thuật làm đẹp khi đã thực sự hiểu về phẫu thuật mình sẽ làm, hoàn toàn tin tưởng bác sĩ phẫu thuật và yên tâm về cơ sở y tế mình sẽ đến.
Nên tìm hiểu để biết được nhiều nhất những khía cạnh chuyên môn và pháp lý của cuộc phẫu thuật để đánh giá đúng kết quả công việc của bác sĩ sau phẫu thuật và nếu có băn khoăn thắc mắc cũng sẽ biết đặt vấn đề chính xác và có lý có tình.
 Silicon lỏng đóng cục gây biến chứng phải phẫu thuật lấy ra. |
Về phía cơ quan quản lý:
Cần kiểm tra, rà soát cẩn thận, kỹ càng và khắt khe về hồ sơ, lý lịch, bằng cấp, quá trình đào tạo của bác sĩ và nhân viên, cơ sở, phòng khám, phòng mổ, phương tiện, thiết bị... trước khi cấp giấy phép hành nghề cho một cơ sở làm PTTM.
Cần quy định rõ ràng về phạm vi hoạt động (các thủ thuật được làm, hình thức và biện pháp tiến hành...) cho các cơ sở làm PTTM, phù hợp với khả năng và điều kiện của từng cơ sở.
Thường xuyên và định kỳ kiểm tra, thanh tra các cơ sở PTTM đã được phép hoạt động. Cần có biện pháp và hình thức kỷ luật đối với các cơ sở làm sai quy định và các cơ sở chưa đăng ký, chưa có giấy phép hoạt động mà vẫn tiến hành làm PTTM.
GS.TS. Lê Gia Vinh (Tổng hội Y học Việt Nam)