Tôi bị bệnh đau đầu kinh niên, đi khám bác sĩ bảo tôi bị Migraine và cho uống thuốc điều trị. Nhưng bệnh cũng chỉ đỡ được một thời gian rồi đau lại. Tôi rất mệt mỏi vì đã điều trị nhiều cách mà bệnh không hết. Vì thế từ nhiều năm nay, tôi chỉ uống thuốc paracetamol mỗi lần cơn đau đến và thấy dễ chịu. Tuy nhiên, thời gian gần đây có vẻ như tôi đã bị nhờn thuốc nên uống paracetamol codein mới giảm được đau. Xin cho biết, tôi dùng thuốc như thế có hại gì không?
Trần Bích Hạnh (Hà Nội)
Thuốc giảm đau chỉ là thuốc chữa triệu chứng, nhưng nó làm cho bệnh nhân cảm thấy dễ chịu nên thuốc giảm đau vẫn cần dùng. Tuy nhiên, thuốc có thể che lấp các dấu hiệu của bệnh trong khi bệnh vẫn tiến triển nên phải hết sức cân nhắc khi sử dụng. Hơn nữa, người sử dụng các chế phẩm thuốc giảm đau thường sử dụng sai phương pháp và không để ý đến tác dụng phụ của các loại thuốc này.
 Dùng paracetamol quá liều có thể gây ngộ độc. |
Paracetamol là thuốc hạ sốt giảm đau và là một loại thuốc khá an toàn nhưng nếu sử dụng không đúng nó cũng gây ngộ độc, đặc biệt là ở gan và thận.
Tổn thương ở gan: Những loại thuốc giảm đau chứa paracetamol có thể làm tổn thương gan một cách nghiêm trọng nếu dùng sai cách hoặc dùng quá liều, thậm chí có thể gây suy gan cấp và tử vong.
Với liều điều trị, sau uống khoảng 1 giờ, thuốc được hấp thu hoàn toàn. Khi dùng quá liều, thuốc được hấp thu hết sau 4 giờ, ngoại trừ khi bệnh nhân uống đồng thời các thuốc làm chậm quá trình rỗng dạ dày và khi thuốc ở dạng giải phóng chậm thì thời gian hấp thu lâu hơn. Paracetamol được chuyển hóa ở gan với một tốc độ đều đặn. Quá trình chuyển hóa thuốc là căn nguyên dẫn đến ngộ độc. Khi qua gan có khoảng 4% lượng paracetamol chuyển thành N-acetylbenzoquinonimin là chất độc gây hoại tử gan không hồi phục. Nhờ có glutathion của gan, N-acetylbenzoquinonimin được chuyển hóa thành chất không độc đào thải ra ngoài. Do đó, mỗi lần dùng paracetamol (dù ở liều thông thường) cơ thể sẽ mất một lượng glutathion. Khi dùng quá liều paracetamol (người lớn 6 - 10g/ngày) gan không đủ lượng glutathion để giải độc, N-acetylbenzoquinonimin tích lại sẽ phân hủy tế bào gan, dẫn đến hoại tử không hồi phục, nhiễm toan chuyển hóa, hôn mê dẫn đến tử vong.
Tổn thương thận: Paracetamol có thể gây tổn thương thận nếu sử dụng trong thời gian dài hoặc được sử dụng bởi những người đã có tiền sử về bệnh thận.
Do đó, dù paracetamol là một thuốc khá an toàn, thì lời khuyên được đưa ra là không nên tự ý dùng thuốc, nhất là phụ nữ có thai hay người nghiện rượu. Trước khi sử dụng dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc nhân viên y tế.
ThS.Nguyễn Thu Hiền