Người bệnh L.B.H (55 tuổi, Q. 8, TP.HCM) đã phát hiện bướu mỡ cơ mạch thận từ hơn một năm trước nhưng quyết định không điều trị vì bà sợ phải cắt thận. Trong một đợt đau cấp vùng hông lưng và tiểu máu ồ ạt, bà H. được người nhà đưa đi cấp cứu tại BV. Bình Dân. Người bệnh mau chóng được thăm khám và thực hiện xét nghiệm máu, chụp CT bụng chậu có cản quang (dựng hình hệ niệu và mạch máu thận). Kết quả chẩn đoán cho thấy người bệnh có bướu mỡ cơ mạch thận phải kích thước rất to (87x121x100mm) đang chảy máu. Nhận thấy tình trạng đang nguy cấp, các bác sĩ hội chẩn với Đơn vị Can thiệp mạch Tiết niệu - Sinh dục và được chỉ định can thiệp nội mạch cầm máu cấp cứu, thay vì mổ mở cắt thận như trước đây khi kỹ thuật can thiệp nội mạch chưa phổ biến. Trong lúc tiến hành, êkíp can thiệp phát hiện bướu đang chảy máu vào vùng quanh thận, các mạch máu nuôi bướu khó tiếp cận do tình trạng tân sinh mạch máu và đường đi khá ngoằn ngoèo, gập góc.
Với kinh nghiệm can thiệp mạch cấp cứu cho gần 40 trường hợp bướu mỡ cơ mạch thận trước đó, kết hợp với hệ thống máy chụp mạch máu hiện đại, các bác sĩ đã khống chế tình trạng chảy máu và ngăn chặn hiệu quả nguồn máu nuôi bướu. Người bệnh xuất viện chỉ 24 giờ sau can thiệp với các xét nghiệm kiểm tra chức năng thận bình thường. Kết quả chẩn đoán hình ảnh đánh giá sau 3 tháng cho thấy khối bướu dần tiêu nhỏ (giảm 25% thể tích) vì không còn nhận được máu nuôi, trong khi phần thận còn lại được bảo tồn.
Một trường hợp can thiệp nội mạch tại BV. Bình Dân
Hình thận được bảo tồn sau thuyên tắc
Bướu mỡ cơ mạch thận là một dạng bướu thận lành tính, ít gây triệu chứng nên thường chỉ được phát hiện khi khám sức khỏe định kỳ. Tuy nhiên, sẽ rất nguy hiểm nếu bướu phát triển to (> 40mm), nguy cơ biến chứng như chèn ép các cơ quan lân cận, vỡ gây chảy máu đột ngột có thể ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh. Hiện nay, các khảo sát hình ảnh học như siêu âm, CT scans và MRI có khả năng chẩn đoán bướu mỡ cơ mạch thận với độ chính xác rất cao. Trường hợp của bà H. là một bướu mỡ mạch thận kích thước rất lớn bị vỡ tự nhiên gây chảy máu nặng, đe dọa tính mạng. Người bệnh đã rất may mắn khi được chẩn đoán và can thiệp thuyên tắc mạch kịp thời để kiểm soát tình trạng chảy máu, đồng thời giúp khối bướu teo nhỏ mà không cần phải chịu đựng một cuộc phẫu thuật lớn có nguy cơ cao bị cắt thận.
Trước đây, phẫu thuật bảo tồn thận hoặc cắt thận toàn phần đối với bướu to thường áp dụng với các trường hợp bướu cơ mỡ mạch thận khi có chỉ định can thiệp. Thực tế, ngay cả trong cắt thận bảo tồn thận người bệnh cũng phải đối diện với nguy cơ cao phải cắt toàn bộ thận do sự phân bố mạch máu rất phức tạp. Hiện nay, can thiệp nội mạch là lựa chọn hàng đầu trong điều trị bướu cơ mỡ mạch thận có biến chứng hoặc dự phòng cho những trường hợp bướu lớn (>40mm), với ưu điểm vượt trội là người người bệnh không cần gây mê, vị trí can thiệp chỉ là một mũi tiêm thuốc nhỏ (không sẹo mổ), quá trình hồi phục nhanh chóng (nằm viện 1 - 2 ngày). Hiện nay, phương pháp này cũng đã được đưa vào hướng dẫn điều trị tiêu chuẩn của các hội niệu khoa trên thế giới cho những trường hợp bị bướu mỡ cơ mạch thận.
Phương pháp can thiệp nội mạch là một kỹ thuật chuyên biệt đòi hỏi các bác sĩ phải được đào tạo, có kỹ năng thật khéo léo để thực hiện các thao tác trong lòng mạch máu có đường kính rất nhỏ. Đối với những bướu kích thước lớn, có nhiều mạch máu nuôi, và đường đi gấp khúc thì việc tiếp cận chọn lọc được mạch máu nuôi bướu và bảo tồn nhu mô thận còn lại tối đa đòi hỏi người sự kiên nhẫn và tay nghề tinh tế của bác sĩ.
Người bệnh nếu phát hiện có bướu mỡ cơ mạch thận có kích thước lớn, hoặc đã có biến chứng (đau lưng, tiểu máu, thận ứ nước...) nên đến các bệnh viện chuyên khoa về phẫu thuật tiết niệu để được thăm khám, tư vấn và chọn lựa phương pháp điều trị phù hợp, kịp thời với kỹ thuật thuyên tắc chọn lọc mạch máu nuôi bướu.