Gần 3 tháng kể từ ngày Nghị định 27 về “Quy định chi tiết thi hành một số điều của Bộ luật Lao động là người giúp việc gia đình” có hiệu lực, hầu hết người giúp việc đều không hề biết đến sự tồn tại của nghị định này. Lâu nay, việc thuê người giúp việc thường theo thỏa thuận miệng mà không hề có bất cứ giấy tờ, hợp đồng về thù lao, giờ giấc làm việc, cụ thể công việc phải làm... dẫn đến nhiều mâu thuẫn giữa người giúp việc và chủ nhà. Bởi vậy, việc triển khai thực hiện Nghị định 27 này trong thực tế còn tồn tại nhiều thách thức.
Một trong những điều của Nghị định 27 khiến nhiều gia chủ băn khoăn, lo lắng đó là về quy định giờ làm việc. Theo đó, người giúp việc phải được nghỉ mỗi ngày ít nhất 8 giờ, trong đó có 6 giờ nghỉ liên tục, được nghỉ 4 ngày/tháng hoặc mỗi năm được nghỉ 12 ngày hưởng nguyên lương nếu làm việc đủ 12 tháng... Đây được cho là một trong các quy định về người giúp việc vẫn chưa sát với đời sống, bởi giúp việc gia đình là loại hình nghề nghiệp có tính đặc thù. Mặc dù Nghị định 27 ra đời với mục đích bảo vệ quyền lợi cho họ, nhưng chính người giúp việc gia đình cũng tỏ ra băn khoăn, thậm chí từ chối những quyền lợi mà mình được hưởng. Bởi lẽ, bản thân gia đình người lao động thường rất nghèo, hoàn cảnh khá khó khăn, thiếu tiền nên mới đi giúp việc để tăng thêm thu nhập. Nếu để tự đóng bảo hiểm, họ sẽ chi dùng cho gia đình ngay chứ không nghĩ tới việc mua BHXH, BHYT để được hưởng chế độ. Theo các chuyên gia giới và gia đình, tâm lý người giúp việc thường cho rằng, tốt nhất là chuyển khoản tiền đó để họ tăng thêm thu nhập, thay vì đóng bảo hiểm. Bên cạnh đó, hệ thống bảo hiểm như BHXH, BHYT chưa đủ thu hút họ để họ bỏ ra một khoản tiền để đóng hàng tháng.
Quy định về việc phải ký kết hợp đồng, thỏa thuận về giờ làm việc hay đóng tiền bảo hiểm... đều là những bước tiến đáng mừng trong chính sách bảo vệ quyền lợi người lao động và đưa giúp việc gia đình trở thành một nghề chính thức trong xã hội. Đây là cơ sở để bảo vệ người lao động trước pháp luật nếu tranh chấp xảy ra cũng như tạo điều kiện cho người giúp việc gia đình được đóng BHXH và BHYT như các nghề khác. Tuy nhiên, nếu phân tích kỹ thì việc quy định đóng BHXH và BHYT cho người giúp việc còn có nhiều vấn đề chưa thực sự hợp lý, thiếu tính khả thi, khó áp dụng trong thực tiễn.
Hy vọng, từ ngày 5/10 tới đây, Thông tư 19 hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định 27 về lao động là người giúp việc gia đình chính thức có hiệu lực sẽ đưa ra cơ chế giám sát và có những chế tài để xử lý những hành vi vi phạm một cách cụ thể, chi tiết, để những người thuê người giúp việc dễ thực hiện, cũng như người giúp việc hiểu được quyền và nghĩa vụ của mình, tránh trường hợp vì họ không hiểu biết nên không được hưởng hết quyền lợi hợp pháp được hưởng.
Minh Tiến