Tại các trường học, theo ước tính Hà Nội hiện có hơn 1,7 triệu học sinh, 50% số trường có tổ chức ăn bán trú, do đó nguy cơ xảy ra ngộ độc thực phẩm là rất lớn nếu không siết chặt quản lý.
Đối tượng đặc biệt
Lo lắng ấy không phải là không có cơ sở, bởi số lượng học sinh ăn bán trú ngày càng lớn. Có khoảng 50% số trường trong tổng số hơn 2.700 trường học có tổ chức cho học sinh ăn bán trú. Nhiều quận có số trường tổ chức cho học sinh ăn bán trú chiếm trên 60% như: Hai Bà Trưng, Long Biên, Cầu Giấy, Ba Đình, Hoàng Mai...
Các trường trung học cơ sở và tiểu học ở Hà Nội đã có nhiều cố gắng cải tạo cơ sở vật chất, đầu tư xây dựng khu nấu ăn riêng. Về bếp ăn bán trú đều tuân thủ các yêu cầu quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm, chỉ ký hợp đồng với các đơn vị cung ứng thực phẩm có giấy chứng nhận bảo đảm an toàn.
Tuy nhiên, nếu chỉ tin vào giấy chứng nhận thì có lẽ chưa đủ, bởi mức độ tin cậy của giấy chứng nhận ra sao vẫn là vấn đề còn tranh luận. Thực phẩm ôi thiu, có mùi có thể nhìn, ngửi thấy, nhưng để kiểm chứng hàm lượng thuốc trừ sâu, thuốc thực vật, kim loại... có trong rau quả; xác định xuất xứ, chất lượng của thực phẩm lại không đơn giản. Chuyện đơn vị kinh doanh thực phẩm thu mua rau không an toàn rồi đóng gói, dán mác an toàn để tiêu thụ; chuyện nhà trường ký hợp đồng với đơn vị cung ứng đủ điều kiện, nhưng cứ mỗi sáng lại cử nhân viên nhà bếp ra chợ mua rau, củ về nấu cho học trò nếu không được giám sát chặt chẽ bởi những người có tâm thì có lẽ không phải là không có.
Ông Trần Ngọc Tụ, Chi cục trưởng Chi cục ATVSTP Hà Nội cho rằng, bếp ăn trường học và bếp ăn tập thể tại các nhà máy, xí nghiệp là đối tượng đặc biệt, bởi phục vụ cho nhiều người ăn. Vì lẽ đó, Hà Nội đã yêu cầu các phòng y tế, trung tâm y tế quận, huyện phải nắm chắc số lượng bếp ăn tập thể có trên địa bàn. Cán bộ y tế phải tham mưu cho chính quyền cơ sở, giúp đỡ các hiệu trưởng về chuyên môn y tế, hướng dẫn ký cam kết với các đơn vị cung cấp suất ăn, lưu trữ thực phẩm, xét nghiệm nguồn nước, thực hiện công tác kiểm tra hàng tuần, hàng tháng, ghi đầy đủ biên bản kiểm tra. Tăng cường vai trò của các tổ chức đoàn thể và vai trò giám sát của Ban đại diện cha mẹ học sinh trong công tác ATTP.
Không được phép lơ là
Sự việc Trường mầm non Lại Yên (huyện Hoài Đức) không lưu mẫu thức ăn; rồi nhân viên rửa bát Trường tiểu học Hoàng Hoa Thám (quận Ba Đình) làm ẩu... là minh chứng cho sự chủ quan, lơ là với việc bảo đảm an toàn, vệ sinh thực phẩm. Vì lẽ đó, Sở GD&ĐT Hà Nội, đã yêu cầu các nhà trường thành lập Ban chỉ đạo bán trú, lập các tổ phục vụ bán trú, quy định trách nhiệm cho từng tổ, phân công nhiệm vụ cho các thành viên. Hàng ngày, phân công lãnh đạo nhà trường trực bán trú, phân công người giao nhận thực phẩm, kiểm tra chất lượng thực phẩm tươi sống, giám sát khâu chế biến, chia, cấp phát thức ăn, lưu mẫu theo quy định.
Các nhà trường thực hiện đúng các nguyên tắc quản lý nuôi dưỡng. Đảm bảo chất lượng bữa ăn, khẩu phần ăn của học sinh. Thực hiện nghiêm việc công khai thực đơn, thực phẩm, đơn giá hàng ngày. Lập, lưu trữ hồ sơ sổ sách theo quy định, cập nhật ghi chép đầy đủ hàng ngày (mẫu sổ kiểm thực 3 bước, sổ lưu mẫu thức ăn đính kèm). Tăng cường đầu tư trang thiết bị phục vụ công tác nuôi dưỡng theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, đảm bảo an toàn, hợp vệ sinh. Các cơ sở giáo dục phải cung cấp đủ nước sạch trong sinh hoạt và ăn uống cho giáo viên và học sinh. Các bể nước phải có nắp đậy, lưới chống côn trùng và khóa an toàn, định kỳ 6 tháng thau rửa theo quy định. Các cơ sở giáo dục sử dụng nước uống tinh khiết đóng chai, đóng bình phải ký hợp đồng chặt chẽ và chỉ sử dụng của các cơ sở sản xuất nước được cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATVSTP.
Dù từ đầu năm đến nay trên địa bàn Hà Nội chưa xảy ra vụ ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể nào, song quá trình kiểm tra, cơ quan chức năng vẫn phát hiện không ít sai phạm. Vi phạm chủ yếu vẫn là bếp ăn chưa tuân thủ theo nguyên tắc một chiều, tủ đựng thực phẩm không có lưới phòng, chống côn trùng và động vật gây hại, các bếp ăn chưa thực hiện kiểm thực ba bước như quy định (kiểm tra nguồn nguyên liệu thực phẩm nhập vào, kiểm tra thực phẩm từ quá trình sơ chế biến cho đến khi ăn và kiểm tra mẫu thức ăn lưu). Vì vậy, ông Trần Ngọc Tụ lưu ý, hiệu trưởng các trường phải chịu trách nhiệm trước chính quyền địa phương và pháp luật về an toàn của bếp ăn trường học.