Vitamin có tác dụng đặc thù bảo vệ sức khỏe NCT gồm 4 loại là vitamin A, E, C, B1, còn các vitamin khác thường sẽ không thiếu, cụ thể như sau:
Bổ sung vitamin A giúp dự phòng bệnh hô hấp
Y học hiện đại nghiên cứu khám phá, NCT thiếu vitamin A là một trong những nguyên nhân gây mắc bệnh hô hấp, chuyên gia điều trị Mỹ nghiên cứu gần đây đề xuất, tăng hấp thu thức ăn có chứa vitamin A, có thể làm cho NCT ở các nước phát triển giảm nguy cơ mắc bệnh đường hô hấp, cũng như làm cho tỉ lệ NCT tử vong do bệnh hô hấp giảm khoảng 65%.
Trong thức ăn thực vật, phàm là rau lá màu xanh và rễ củ, trái cây màu vàng, đỏ đều chứa nhiều vitamin A như pó xôi, hẹ, rau kim châm, khoai lang đỏ, cà rốt…, thức ăn động vật với gan chứa vitamin A nhiều nhất như gan gà, gan dê, gan bò, gan heo, gan cá…, điều đáng chú ý là, khi dùng viên dầu cá cần được hướng dẫn của bác sĩ, bởi vì dùng quá liều sẽ gây ngộ độc. Ngoài ra khi nấu nướng nên đảm bảo nguyên tắc “lửa mạnh xào nhanh”, bởi vì tăng nhiệt và thời gian tiếp xúc không khí càng lâu, vitamin A bị oxy hóa và mất mát càng nhiều, mặt khác, muốn thưởng thức được món rau tươi, nếu làm mất nước nhiều trong rau thì phần lớn vitamin A cũng bị phá hỏng. Đấy là những điều cần lưu ý trong ăn uống để giúp NCT hấp thu được nhiều vitamin A.
Vitamin A có tác dụng chính đối với cơ thể là đảm bảo sự sinh trưởng của các loại tế bào thượng bì, thúc đẩy tạo ra retinol, dự phòng chứng quáng gà và chứng mềm hóa giác mạc, tăng sức đề kháng của cơ thể với các bệnh truyền nhiễm. Tế bào thượng bì của NCT rất dễ bị tổn thương, sức đề kháng cũng giảm tương ứng, vì vậy rất cần thiết bổ sung thêm vitamin A. Nhu cầu hằng ngày về vitamin A ở nam giới là 5.000 UI, nữ giới cần 4.000 UI. Ngoài việc hấp thu một phần từ ăn uống (như cà rốt, gan động vật, lòng đỏ trứng, rau màu đậm, sữa), còn có thể dùng viên vitamin A, ngày 1 lần, lần 1 viên, hàm lượng 2.500 UI, dùng gián đoạn.
Bổ sung vitamin D ngừa loãng xương
Vitamin D thúc đẩy hấp thu canxi, phosphor tại ruột, đạt tác dụng rất quan trọng trong cuộc đời. NCT uổi thiếu vitamin D có thể tăng nhanh mất xương, thúc đẩy phát sinh loãng xương và gãy xương.
Nguyên nhân NCT thiếu vitamin D gồm các mặt như: NCT lượng hấp thu ít hoặc kết cấu bữa ăn không tốt, không hấp thu đủ vitamin D theo nhu cầu từ các bữa ăn một cách phổ biến; tia tử ngoại trong ánh nắng thúc đẩy làn da tạo ra vitamin D, nhưng NCT do khả năng sản sinh vitamin D trong da giảm xuống, cộng thêm ít hoạt động ngoài trời, vitamin D do da sản xuất dưới nắng càng ít; NCT mắc nhiều bệnh đường ruột, ảnh hưởng hấp thu vitamin D; NCT chức năng gan, thận bị suy giảm nên dễ thiếu vitamin D.
Thức ăn chứa nhiều vitamin D gồm: gan, sữa bò, bơ, trứng cá, lòng đỏ trứng, có thể chọn dùng thích hợp. Có thể dùng các chế phẩm vitamin D dưới sự hướng dẫn của bác sĩ khi cần thiết.
Loãng xương là bệnh thường gặp của tuổi trung niên, đặc biệt là những ai thiếu vận động, nữ viên chức suốt ngày trong công sở càng gặp nhiều hơn. Trước kia, rất nhiều người chỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bổ sung canxi để dự phòng loãng xương, bỏ sót tác dụng của vitamin D, hậu quả là hấp thu canxi không như ý muốn. Hiện nay có những chế phẩm mới, trong đó chứa nguyên tố canxi 600mg, vitamin D 125 UI, rất thích hợp dùng cho người có tuổi.
Bổ sung vitamin C dự phòng mắt cườm
Vitamin C còn gọi axít ascorbic, có tác dụng hơi phức tạp với cơ thể, chủ yếu đảm bảo chức năng bình thường của các cơ quan như mạch máu, cơ bắp, răng và xương, nhất lá tăng tính đàn hồi các mao mạch, dự phòng chảy máu, tăng sức đề kháng cơ thể, thúc đẩy làm lành vết thương, tăng tốc tạo ra các mô liên kết. Với NCT dùng vitamin C có tầm quan trọng tăng sức đề kháng. Đồng thời, bảo vệ mạch máu, nhất là kiện toàn mao mạch ở từng bộ phận cơ thể, phòng ngừa chảy máu. Nhu cầu về vitamin C của cơ thể người lớn là 60 - 100mg mỗi ngày, trẻ em cần khoảng 30mg/ngày. Ngoài việc hấp thu một phần từ thức ăn (gặp nhiều trong rau quả tươi), còn có thể dùng viên vitamin C, ngày 3 lần, lần 1 - 3 viên (mỗi viên hàm lượng 100mg).
Mắt cườm là bệnh mắt của NCT ở giai đoạn này, khi nghiêm trọng có thể gây mù lòa, ảnh hưởng sinh hoạt hằng ngày. Mắt cườm là do tinh thể bị oxy hóa gây ra. Mỗi ngày dùng vitamin C 3 viên (100mg/viên) sẽ đạt hiệu quả bảo vệ mắt. Ngoài ra, dùng vitamin C còn có tác dụng tích cực bảo vệ lá gan, dự phòng ung thư dạ dày, ung thư thực quản.
Bổ sung vitamin E chống lão hóa, ngừa ung thư
Vitamin E còn gọi là Tocopherol, là chất chống oxy hóa tốt. Một là giúp trì hoãn lão hóa, tăng miễn dịch cơ thể, giúp tẩy sạch gốc oxy tự do kích tập, làm cho làn da càng mịn màng, càng giàu tính đàn hồi; hai là giúp nữ giới trì hoãn thời kỳ mãn kinh, cải thiện tình dục, nâng cao chất lượng sống vợ chồng; ba là phát huy tác dụng quan trọng trong dự phòng chứng ung thư, được “thực hiện” chủ yếu thông qua tác dụng đột biến của các gốc oxy tự do và hoàn thiện chức năng điều tiết miễn dịch cơ thể. Ngoài ra, vitamin E về mặt phòng trị bệnh tim mạch, bệnh đái tháo đường cũng “lập công lớn”. Nghiên cứu nước ngoài báo cáo rằng, người bệnh đái tháo đường týp 2 bổ sung vitamin E, sau khi điều trị mức quân bình đường huyết lúc đói, hemoglobin, triglyceride, total cholesterol, axít béo tự do, LDL và gốc oxy tự do giảm xuống thấy rõ. Báo cáo này cho thấy, vitamin E có tác dụng cải thiện nhất định đối với người bệnh đái tháo đường sau khi lành bệnh, cũng giúp phòng trị các bệnh mạch máu tim-não mạn tính khác. Cách bổ sung vitamin E là 50 - 100mg/ngày.
Vitamin B1 dự phòng bệnh phù chân
Vitamin B1 còn gọi là thiamin, giúp dự phòng bệnh phù chân (bệnh cước khí), tăng sự thèm ăn, dinh dưỡng thần kinh, tăng chức năng cơ bắp. Khi NCT chán ăn hoặc mắc chứng viêm thần kinh ngoại biên, hoặc rối loạn tiêu hóa, dùng vitamin B1 có tác dụng quan trọng để hồi phục sức khỏe. Vitamin B1 gặp nhiều trong lương thô như: lúa mì, ngũ cốc, đậu… NCT thời gian dài dùng gạo, mì tinh luyện, có thể xảy ra tình trạng thiếu vitamin B1. Dạng viên uống bổ sung là ngày 3 lần, lần 2 viên (mỗi viên 10mg), có thể dùng lâu dài hay gián đoạn.
Các vitamin cho dù tốt đến đâu, cũng không nên dùng quá liều
Bước vào trung niên, cơ thể bắt đầu suy thoái lão hóa, giai đoạn này việc dưỡng sinh bảo vệ sức khỏe đối với trì hoãn lão hóa, đảm bảo chất lượng sống cao hơn rất quan trọng. Ngoài việc tập luyện kiên trì, uốn nắn những thói quen xấu, đảm bảo bữa ăn cân bằng ra, bổ sung các vitamin thích hợp rất cần thiết khi ta bước vào tuổi trung niên.
Tất nhiên, các vitamin nêu trên cũng không hẳn dùng càng nhiều càng tốt, nên căn cứ theo tình trạng cụ thể. Chẳng hạn, người có bữa ăn nhiều rau quả tươi, không cần dùng thêm vitamin C; người lao động thể lực ngoài trời thường xuyên phơi nắng, có thể hình thành nhiều vitamin D từ làn da cũng không cần bổ sung từ bên ngoài. Ngoài ra, các vitamin cho dù tác dụng chống oxy hóa tốt, cũng không nên dùng quá liều, nếu không, trái lại sẽ gây hại cho sức khỏe.