Chiều 4/10, khi kim đồng hồ chỉ 18h09, một trái tim lớn của dân tộc đã ngừng đập khi vừa qua tuổi 103 không lâu. Trái tim ấy mang tất cả bản lĩnh và nhân cách Việt đã trở thành niềm tự hào của đồng bào và chiến sĩ cả nước với tên gọi “Anh Văn” đầy gần gũi, trìu mến và kính trọng, khâm phục. Trái tim ấy đập trong lồng ngực một con người giản dị, chân thành nhưng mang cả hơi thở của lịch sử và thời đại, đó là Đại tướng đầu tiên, Tổng tư lệnh tối cao Quân đội nhân dân Việt Nam Võ Nguyên Giáp.
Tên tuổi của Đại tướng thường gắn với cụm từ “Việt Nam - Điện Biên phủ, Hồ Chí Minh - Võ Nguyên Giáp” trở thành một biểu tượng của bản lĩnh và nhân cách Việt không chỉ được lưu truyền trên khắp dải đất hình chữ S từ giữa thế kỷ trước mà còn được lan truyền trên khắp hành tinh. Tên tuổi ông được các thế hệ Việt Nam và cả nhân loại biết đến không chỉ gắn với những bước ngoặt trong lịch sử dân tộc mà lớn hơn là nhân cách ông luôn gần gũi, bình dị trong cuộc sống; bản lĩnh, tài năng ông luôn vì dân, vì nước, trước hết là sinh mạng những người lính.
Trong Kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Đại tướng trực tiếp chỉ huy nhiều chiến dịch lớn nhưng không ai có thể quên quyết định thay đổi phương châm tác chiến từ “Đánh nhanh thắng nhanh” chuyển sang “Đánh chắc tiến chắc” của ông trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Không có bản lĩnh, tài năng của một vĩ nhân quân sự và đặc biệt là trái tim thương dân yêu lính thì không thể có được sự thay đổi đó. Trong bối cảnh lúc ấy, Đảng ủy Mặt trận và chuyên gia quân sự nước ngoài đã thống nhất cách đánh, thay đổi lại không dễ nhất là yếu tố quyết định cá nhân thời đó luôn đứng sau quyết định tập thể. Hơn nữa, ngày tấn công đã định, pháo đã vượt mọi khó khăn để kéo vào trận địa lại phải hoãn ngày tấn công, rồi việc kéo pháo ra cũng dễ gây những bất ổn trong hàng quân nhưng vì chiến thắng, vì sinh mạng người lính, bản lĩnh và nhân cách trong ông đã thuyết phục được tập thể và bộ đội. Với phương châm “đánh chắc tiến chắc” cụ thể hóa trong chiến thuật “đánh lấn” theo kiểu “bóc vỏ” đã làm nên một Điện biên phủ chấn động địa cầu với tổn thất sinh mạng người lính thấp nhất. Chính đường lối và cách đánh này được vận dụng trong chiến dịch “Điện Biên Phủ trên không” năm 1972 đã “bóc vỏ” hàng rào thần sấm, con ma cùng hệ thống gây nhiễu đang bảo vệ dày đặc quanh B52 của Mỹ để tên lửa ta tìm đến mục tiêu quan trọng nhất khiến kẻ thù vô cùng kinh ngạc.
Người anh cả của lực lượng vũ trang Việt Nam với bản lĩnh và nhân cách của mình luôn quyền biến trong chỉ đạo mà không hề máy móc. Nếu như với Điện biên phủ, ông đề ra phương châm “đánh chắc tiến chắc” thì trong Chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975, trước thực tế, mệnh lệnh nổi tiếng của Đại tướng lại là "Thần tốc, thần tốc hơn nữa; táo bạo, táo bạo hơn nữa; tranh thủ từng phút, từng giờ; xốc tới mặt trận; giải phóng miền Nam; quyết chiến và toàn thắng!" .
Hết chiến tranh, vị tướng huyền thoại Võ Nguyên Giáp theo truyền thống xưa lại lo chuyện phát triển đất nước trong thời bình. Ông từng làm Phó Thủ tướng phụ trách khoa học kỹ thuật với mơ ước đất nước có Viện hàn lâm khoa học. Vị tướng huyền thoại ấy từng ngồi thiền và ngay cả khi nằm trên giường bệnh vẫn đau đáu lo chuyện dân, chuyện nước. Đấy là bản lĩnh và nhân cách Việt trong ông trở thành một biểu tượng ngời sáng của hôm nay cho mọi thế hệ.
Mùa thu này như mùa thu 1969, lại một lần “Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa” khi Bác Hồ ra đi. Đại tướng Võ Nguyên Giáp, người học trò xuất sắc của Bác, người anh cả của lực lượng vũ trang, “Anh Văn” của cả một dân tộc đã để lại khoảng đầy nhớ thương trong lòng mỗi người dân nước Việt. Nhưng ông không mất. Gia tài ông để lại là bản lĩnh và nhân cách trong ông vẫn còn chảy trong huyết quản những người hôm nay để xiết tay nhau đi tới những chiến thắng phía trước vì Độc lập tự do của Tổ quốc, vì Hạnh phúc của Nhân dân.
Lê Quý Hiền