Chứng can dương hư là do can khí hư, biểu hiện các triệu chứng: tình chí u uất, rầu rĩ không vui, hay sợ hãi, mắt tối sầm nhìn mọi vật không rõ, người lạnh sợ lạnh, hạ sườn bên phải đau tức, tay chân lạnh, đầu mình tê dại, mặt tái xanh, móng tay móng chân nhợt mà khô, gân bị co rút, tay nắm đồ vật khó khăn, lãnh cảm với tình dục, hoặc phòng sự không bền, tinh hoàn lạnh, bộ phận sinh dục ẩm ướt, có khi teo lại. Đối với phụ nữ thì bụng dưới lạnh đau, kinh nguyệt kéo dài, hoặc kinh nguyệt ra giỏ giọt không dứt, đới hạ trong mà lạnh, bào cung lạnh nên không thể thụ thai, chất lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng, mạch trầm hoặc huyền trì, mạch tả quan trầm nhược. Tùy thể bệnh mà dùng bài thuốc phù hợp như sau:
Do ưu sầu sinh chứng can dương hư
Triệu chứng: Người mệt mỏi, hay uất giận, tay chân lạnh, hay lười biếng, thận lạnh hoạt tinh mà không mộng.
Điều trị: Tiềm dương ích khí, bổ can thận.
Bài thuốc: thiên hung 12g, bạch truật 16g, quế chi 8g, long cốt 12g. Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn.
Vị thuốc long cốt trong bài thuốc Thiên hung tán trị chứng dương hư.
Do can dương hư sinh chứng ăn không tiêu
Triệu chứng: Móng tay móng chân khô, nhợt nhạt, gân bị co rút do bị hàn lạnh, tay chân mỏi rã rời cầm nắm khó khăn, mắt mờ, đờm khiếp, hay uất ức, bộ phận sinh dục ẩm ướt mà lạnh, lãnh cảm với tình dục, sợ sinh hoạt tình dục, bụng đầy không muốn ăn, tay chân rã rời, hụt hơi không muốn nói...
Điều trị: Ôn dương bổ can ích khí phù tỳ.
Bài thuốc: nhục quế 6g, tiên linh tỳ 12g, tử thạch anh 12g, xà sàng tử 12g, bạch thược 8g, mộc qua 8g, gia thêm: nhân sâm 6g, bạch truật 12g, hoàng kỳ 12g, chích cam thảo 4g, thăng ma 8g, sài hồ 4g, phòng phong 6g, sinh khương 3 lát. Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn hoặc lúc đói.
Can dương hư gặp trong bệnh phụ khoa
về kinh nguyệt
Triệu chứng: Kinh nguyệt không điều hòa vì khí không vận chuyển được huyết để hành kinh, kỳ kinh đến muộn, bế kinh, hai mạn sườn đau nhức, bụng dưới lạnh mà đau, bào cung bị hàn không thể thụ thai, đới hạ ra nhiều trong mà lạnh.
Điều trị: Ôn bổ khí huyết, điều kinh.
Bài thuốc: ngô thù du 6g, xuyên quy 12g, xuyên khung 6g, a giao 12g, sinh khương 4g, bạch thược 12g, nhân sâm 12g, quế chi 6g, đan bì 8g, bán hạ 8g. Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn.