Gần đây một số hình ảnh về những vụ tai nạn thang máy, thang cuốn thương tâm tại Trung Quốc, cộng với không ít trường hợp tai nạn tương tự trong nước, khiến nhiều người dân lo lắng. Không chỉ những người sống trong các tòa nhà cao tầng, chung cư, người dân không thể “tránh” đi thang máy, thang cuốn ở đủ những địa điểm khác nhau như trung tâm thương mại, tháp văn phòng... Phải làm sao để đảm bảo an toàn cho người sử dụng, đó là trách nhiệm của chủ đầu tư và cơ quan giám sát chất lượng...
Chất lượng thang máy còn phụ thuộc vào kế hoạch bảo trì và ý thức người sử dụng.
Nỗi lo thường trực
Vụ tai nạn thương tâm ở Trung tâm Thương mại của quận Kim Châu, tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc chỉ là một trong vô số vụ tai nạn thang máy, thang cuốn, nhưng những hình ảnh hiếm hoi ghi lại được đủ khiến người ta phải rùng mình.
Ngay cả thang máy của một trong những tòa nhà hiện đại nhất Thủ đô như Lotte cũng đã từng “rơi tự do” vài tầng chỉ sau khi đi vào hoạt động ít ngày, may mắn là chưa xảy ra tai nạn đáng tiếc. Gần đây là vụ trôi thang máy ở Khách sạn Hoàng Anh Gia Lai (quận Hải Châu, TP. Đà Nẵng) tối 17/7/2015, thang máy tải khách tại khách sạn này bị trôi tự do từ tầng 6 lao thẳng xuống tầm hầm khiến 10 người trong cabin bị thương, trong đó có 1 người bị gãy chân.
Hiện nay tại các tòa nhà công cộng, đặc biệt là các chung cư, việc bảo trì thang máy thường không được thực hiện thường xuyên (phần lớn là cứ đến lúc hỏng mới gọi thợ), chính vì thế thang xuống cấp rất nhanh và không đủ điều kiện an toàn để hoạt động. Có thể thấy hầu hết các trường hợp tai nạn đều xảy ra ở các công trình công cộng hay thang tự chế. Hiện chưa ghi nhận trường hợp tai nạn thang máy gia đình nào.
Tai nạn do công tác cứu hộ sai quy trình: Khi xảy ra sự cố kẹt thang máy thì nhân viên cứu hộ bắt buộc phải đưa thang về bằng tầng (sàn cabin phải bằng sàn tầng) thì mới được phép dùng chìa khóa cứu hộ mở cửa để người trong cabin ra ngoài. Nếu chưa bằng tầng mà mở cửa thì rất dễ xảy ra tai nạn ngã ngược vào hố. Ngoài ra không thể không nói tới ý thức của người sử dụng. Cũng như bất cứ các loại thiết bị nào khác, việc sử dụng không đúng các hoặc sử dụng sai mục đích (dùng thang tải hàng kém ai toàn để chở người) thì đều có thể gây ra các tai nạn đáng tiếc.
Tốt thôi chưa đủ
Ở Việt Nam, theo các chuyên gia về thang máy, thang cuốn, có khoảng một nửa số thang cuốn tại các tòa nhà, trung tâm thương mại được sản xuất bởi các hãng lớn có uy tín. Số còn lại do các công ty trong nước thiết kế, sản xuất hoặc do một số công ty mua lại máy móc của các nhà cung cấp khác nhau để tổ hợp, lắp ráp mang thương hiệu của mình. Dù thang nội hay ngoại cũng đều có đội kiểm định của Nhà nước về mức độ an toàn trước khi được đồng ý đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, khi thang cuốn đi vào hoạt động, tùy vào chất lượng, nguồn điện, người sử dụng... thì mỗi thang có độ bền khác nhau. Và thang cuốn, thang máy có hoạt động tốt hay không phụ thuộc rất nhiều vào đội ngũ bảo trì, bảo dưỡng.
Nhiều chủ tòa nhà, đặc biệt là tòa nhà tư nhân, hoặc chung cư mini, mắc phải quan điểm sai lầm là chỉ cần mua thang “chính hãng” và hoạt động tốt là được. Tuy nhiên, khi công ty lắp đặt thang máy không thực hiện đúng quy trình lắp đặt, đảm bảo kỹ thuật hay bảo trì thì kết quả là chất lượng thang máy cũng bị ảnh hưởng rất nhiều. Chất lượng thang máy được cấu thành như sau: 30% là do công tác vận hành và lắp đặt hệ thống thang máy, 30% là do quy trình sản xuất thang máy của nhà sản xuất, 30% là do công tác bảo trì, bảo dưỡng hệ thống khi đưa vào vận hành, 10% là do những yếu tố khác như ý thức của người sử dụng, thiên tai hay những yếu tố bên ngoài khác.
Còn các loại thang máy quá rẻ, thang tự chế, sẽ đồng nghĩa với nguồn gốc vật liệu rẻ, không được sản xuất theo bất cứ một tiêu chuẩn nào cả, bớt xén rất nhiều các thiết bị khác. Đối với các thang máy được sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế thì bao giờ cũng có từ 2-4 phương án phòng ngừa để đảm bảo an toàn cho hành khách khi thang máy có trục trặc của một linh kiện nào đó. Để cắt giảm được chi phí thì không ít đơn vị đã cắt giảm bớt các bộ phận của thang máy, khi có thiếu sót vài bộ phận thì nó vẫn hoạt động, nhưng nếu không may xảy ra sự cố thì nó sẽ trở thành cái xe không phanh.
Từ thực tế, có thể thấy rằng, phương tiện hoạt động này vẫn chưa có đủ chất và lượng để đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân. Do đó, ban quản lý các khu chung cư, tòa nhà cao tầng cần phải cải thiện lại cơ sở hạ tầng, thường xuyên theo dõi hoạt động của các đồ vật công cộng để chúng không gặp sự cố. Bên cạnh đó, sự bảo vệ từ một phía sẽ không có hiệu quả, ý thức của mỗi người dân cũng cần phải được nâng cao, đề cao trách nhiệm của mình trong khu dân cư bản thân sinh sống.
Bình An
