Mụn trứng cá, Đông y gọi là thanh xuân đậu, phần nhiều do lỗ chân lông bị nhiễm khuẩn gây ra. Ngoài ra, tuyến bã nhờn phân tiết quá thịnh cũng là một trong những nguyên nhân gây mụn... Nguyên nhân gây mụn trứng cá, mụn cám là do phế nhiệt mà phải phong, cộng thêm khí huyết không hòa mà gây ra. Tuy không phải đại bệnh nhưng những nam sinh, kiều nữ nếu bị bệnh này sẽ ảnh hưởng lớn về phong thái (mất tự tin trong giao tiếp).
Mụn trứng cá thông thường có 2 dạng:
Dạng tỳ vị ẩm nhiệt: mụn mẩn màu đỏ hoặc hơi đỏ, lúc đầu mụn nổi ít, dần dần tăng nhiều, mụn nổi đầu đen, có thể lặn ra chất như bã phấn, thường gặp ở người có cơ địa da nhờn. Đây là loại hình thường gặp nhất.
Tắc nghẽn lỗ chân lông gây mụn.
Dạng khí huyết uất trệ: mụn mẩn màu đỏ hoặc đỏ sậm. Nam giới bị chứng này sắc mặt sạm đen hoặc đỏ tím. Loại hình này thường gặp ở nữ thanh niên nên cách chữa trị là lương huyết thanh phế, hóa ứ lý khí. Sau đây xin giới thiệu một số bài thuốc hiệu nghiệm để bạn đọc tham khảo:
Bài 1: thỏ ty tử tươi giã nát vắt lấy nước thoa mặt. Hoặc có thể dùng mầm non của cây thỏ ty tử vắt lấy nước thoa mặt. Phương thuốc này ôn tán hành huyết, thông suốt kinh lạc, nên rất hiệu quả trong trị mụn trứng cá.
Bài 2: dùng dấm 3 năm ngâm trứng gà 3 đêm, khi trứng mềm là dùng được. Vớt trứng ra lấy lòng trắng trứng gà bôi lên chỗ bị mụn. Phương này dùng lòng trắng mà không dùng lòng đỏ vì lòng trắng có tác dụng thanh nhiệt mà lòng đỏ trứng gà tính ôn có tác dụng bổ huyết. Phương này yêu cầu dùng dấm 3 năm vì người xưa dùng dấm chữa bệnh thì dấm lâu năm tốt hơn dấm mới. Dấm có tác dụng tan ung thũng, tán thủy khí và tác dụng tan máu ứ.
Bài 3: hoàng liên, mẫu lệ mỗi thứ 30g, đem tán bột rồi sàng qua và dùng nước pha trộn bột thành dạng hồ, tối đến dùng thoa lên mặt. Phương này có tác dụng thanh nhiệt lợi, lợi thấp, giải độc tiêu sưng nên chữa lành chứng mụn nhọt gây ra do thấp nhiệt.
Bài 4: đông quì tử, đông qua tử, bá tử nhân, phục linh, các vị đều bằng nhau. Tất cả đem nghiền thành bột mịn. Mỗi lần dùng khoảng 3g pha với nước sôi nguội để uống. Phương thuốc này có tác dụng khu phong, thanh nhiệt, lợi thấp là một phương cổ nghiệm chuyên dùng để chữa mụn trên mặt.
Bài 5: Kinh giới liên kiều thang: kinh giới, liên kiều, phòng phong, đương qui, xuyên khung, bạch chỉ, bạch thược, sài hồ, hoàng cầm, chỉ xác, sơn chi tử, bạch chỉ, cát cánh mỗi thứ 12g, cam thảo 6g. Tất cả cho vào nồi sắc lấy nước thuốc, uống ngày 3 lần. Để phòng ngừa chứng bệnh này, nên chú ý không nặn, nhể mụn khi còn non, không đưa tay sờ, cào mụn... Ngoài ra, hằng ngày hạn chế ăn chất dầu mỡ, cay, nóng và ngọt. Nên thường xuyên ăn trái cây, duy trì đại tiện thông suốt. Lúc rửa mặt nên dùng nước ấm (tránh dùng nước lạnh) để giảm bớt chất nhờn bám trên da mặt, làm tắc nghẽn lỗ chân lông.
