Thời gian vàng để xử trí hiệu quả đột quỵ trong vòng 3 tiếng
Tại Hội thảo Nâng cao chất lượng can thiệp cấp cứu và chăm sóc đột quỵ do BV Bạch Mai tổ chức, PGS.TS Mai Duy Tôn, khoa Cấp cứu (BV Bạch Mai) cho biết, đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não là bệnh lý tổn thương một phần não xảy ra đột ngột do mạch máu nuôi não bị tắc nghẽn hoặc vỡ.
Máu mang oxy và chất dinh dưỡng lên nuôi não. Khi thiếu máu nuôi, não sẽ ngưng hoạt động rồi chết đi trong vài giây đến vài phút. Biểu hiện lâm sàng của đột quỵ là liệt nửa người, tê và mất cảm giác nửa người, nói khó hoặc không nói được hoặc hôn mê… Đột quỵ xảy ra đột ngột theo phút theo giờ.
“Vì thế, khi bệnh nhân đột ngột xảy ra các dấu hiệu như: đột ngột mất thị lực, không nhìn thấy một hoặc cả hai bên mắt; đột ngột nói khó, méo miệng, không thể nói được; bệnh nhân đột ngột yếu tê bì, giảm vận động một bên nửa cơ thể; đột ngột đau đầu dữ đội chưa bao giờ gặp phải; ngoài ra bệnh nhân có thể chóng mặt, dấu hiệu tiền đình nên nghi ngờ đột quỵ được bệnh nhân đến cơ sở y tế sớm nhất”, PGS Tôn cảnh báo.
PGS.TS Mai Duy Tôn cho hay, cách đơn giản để nhận biết người thân của bạn có bị đột quỵ hay không, đó là yêu cầu đến người bệnh thực hiện 3 động tác nói, cười và chào
PGS Tôn cũng hướng dẫn cách đơn giản để nhận biết người thân của bạn có bị đột quỵ hay không. Đó là yêu cầu đến người bệnh thực hiện 3 động tác để kiểm tra. “Hãy yêu cầu bệnh nhân NÓI. Nếu bệnh nhân nói không lưu loát là có bất thường. Hãy yêu cầu bệnh nhân CƯỜI. Quan sát nếu thấy khóe miệng người bệnh, một bên xệ là bất thường. Hãy yêu cầu bệnh nhân giơ cả hai tay lên CHÀO. Khi giơ tay, tay bên nào bệnh nhân không giữ được rơi xuống trước, điều đó là bất thường. Khi một người có cả 3 dấu hiệu, nguy cơ đợt quỵ rất cao, trên 95% phải đưa đến cơ sở y tế có khả năng điều trị đột quỵ nhanh nhất có thể.
Mỗi năm Việt Nam có khoảng 200 nghìn người bị đột quỵ
Theo GS Nguyễn Văn Thông, Chủ tịch Hội đột quỵ Việt Nam, đột quỵ là cấp cứu y tế khẩn cấp với hai mục tiêu chính là hạn chế hoặc phục hồi các mô não bị tổn thương cấp và ngăn chặn tổn thương sau đột quỵ. Điều trị đột quỵ phải đạt được mục tiêu hạn chế tàn tật mà không tăng tỷ lệ tử vong theo phương châm phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ, điều trị tích cực, toàn diện và dự phòng là cơ bản.
Đột quỵ não thường xảy ra ở người trung niên và cao tuổi. Trong đó, từ 80 đến 90% do thiếu máu, tắc mạch não dẫn đến liệt, rối loạn cảm giác, mất ngôn ngữ, suy trí nhớ, hôn mê hoặc tử vong.
Đột quỵ là nguyên nhân tử vong đứng hàng hai sau ung thư trên toàn thế giới, đứng hàng đầu về tàn tật ở người trưởng thành, là thảm họa cho bệnh nhân và gia đình người bệnh, là gánh nặng kinh tế cho toàn xã hội. Nguy cơ xảy ra đột quỵ gia tăng theo tuổi, tăng gấp đôi cứ mỗi 10 năm sau 55 tuổi, gần 28% số ca đột quỵ xảy ra ở người dưới 65 tuổi.
Ước tính, mỗi năm Việt Nam có khoảng 200 nghìn người bị đột quỵ. Có đến 50% số ca đột quỵ diễn biến xấu đi và tử vong. Nguyên nhân gia tăng đột quỵ được cho là do mức sống của người dân ngày càng được cải thiện, nhưng lối sống thay đổi theo hướng giảm vận động, tuổi thọ tăng khiến bệnh lý này gia tăng.
GS Nguyễn Văn Thông, Chủ tịch Hội đột quỵ Việt Nam
Những năm qua, Bệnh viện Bạch Mai là đơn vị đi đầu triển khai thành công các kỹ thuật cao điều trị bệnh nhân đột quỵ não cấp bằng phương pháp sử dụng thuốc tiêu huyết khối, lấy huyết khối và dẫn lưu não thất. Đến nay kỹ thuật này cũng đã được chuyển giao cho hàng trăm bác sĩ của nhiều bệnh viện trong cả nước. Nhờ đó rất nhiều người bị đột quỵ đã được cứu sống hoặc không để lại những di chứng.
Điều trị tiêu huyết khối hiện nay được triển khai rộng rãi ở các tuyến, cho tất cả các lứa tuổi (người trên 80 tuổi cũng có thể xem xét điều trị loại thuốc này). Nó là phương pháp hiệu quả nhất ở các tuyến, khi mà các cơ sở y tế chưa có điều kiện để sử dụng các can thiệp nội mạch lấy huyết khối.
