Dưới đây là mười thành tựu y học mới nhất đã được nghiên cứu thành công trong lĩnh vực tim mạch.
1. Những loại thuốc mới làm giảm lượng cholesterol xuống nhanh. Một số các loại thuốc mới, dùng đường tiêm 1-2 lần/tháng có thể giúp hạ nhanh lượng cholesterol phân tử lượng thấp (LDL cholesterol) xuống chỉ còn một nửa. Những loại thuốc mới này, được gọi là các chất ức chế PCSK9, đang được chứng minh là có hiệu quả trong việc ngăn ngừa các bệnh lý do xơ vữa mạch vành cũng như cải thiện tình trạng một số bệnh tim mạch khác.
2. Thuốc điều trị suy tim. Một loại thuốc mới có ký hiệu là LCZ696 có khả năng làm giảm tần suất nhập viện cũng như hạ tỷ lệ tử vong tới 20% ở các bệnh nhân bị bệnh tim. Hiệu quả của thuốc thực sự ấn tượng khiến cho các nhà nghiên cứu quyết định dừng các thử nghiệm lâm sàng sớm hơn dự tính để chuẩn bị đưa vào sản suất và sử dụng.
3. Thay van động mạch chủ mà không cần phẫu thuật. Thay van động mạch chủ qua catheter (Transcatheter aortic valve replacement - TAVR). Ở những bệnh nhân van động mạch chủ bị tổn thương cần thay, phẫu thuật kinh điển là mở ngực, mở tim và thay van mới. Hiện nay, với kỹ thuật TAVR, các bác sĩ sẽ đưa một catheter từ động mạch đùi lên tới van động mạch chủ và tiến hành thay mà không cần phải mở ngực, mở tim. Các thử nghiệm lâm sàng đã cho thấy kỹ thuật TAVR làm giảm tỷ lệ tử vong và có thể thay van động mạch chủ ở những bệnh nhân có nguy cơ cao không thể phẫu thuật mở ngực như kinh điển được.
4. Đốt thần kinh thận-mạch. Một nghiên cứu dùng sóng radio để đốt các đầu mút thần kinh nối động mạch và thận để hạ huyết áp trong một số trường hợp tăng huyết áp kháng trị đã không chứng minh được hiệu quả rõ rệt so với nhóm chứng tuy phương pháp này có thể hứa hẹn một số triển vọng cần nghiên cứu thêm.
5. Cảm biến không dây cho bệnh nhân suy tim. Một thiết bị theo dõi áp lực động mạch phổi ở những bệnh nhân suy tim nặng sẽ tự động truyền những thông số cho các bác sĩ chuyên khoa điều chỉnh thuốc từ xa cho bệnh nhân. Thiết bị này có tên là CardioMEMS HF, sẽ giúp cho bệnh nhân được theo dõi điều trị tại nhà mà không cần phải nhập viện.
6. Phẫu thuật giảm cân cho bệnh nhân tiểu đường. Phẫu thuật giảm cân sẽ giúp bệnh nhân tiểu đường có béo phì duy trì được cân nặng lý tưởng, từ đó giảm được đáng kể lượng thuốc dùng điều trị hạ mỡ máu, hạ huyết áp và kiểm soát đường huyết. Phẫu thuật giảm cân cho đối tượng này cũng giúp ngăn ngừa tốt các biến cố tim mạch, một biến chứng thường gặp khi đường huyết cao không được điều trị tốt.
7. Điều trị cơn ngừng thở khi ngủ. Các biện pháp điều trị cơn ngừng thở khi ngủ giúp hạ huyết áp tốt hơn ở những người bị chứng này. Thở máy không xâm nhập áp lực dương liên tục (CPAP-continuous positive airway pressure) là một phương tiện có hiệu quả để chống tắc nghẽn trong chứng ngừng thở khi ngủ, từ đó làm giảm tỷ lệ suy tim, tăng huyết áp và đột quị.
8. Các thuốc chống kết tụ tiểu cầu thế hệ mới. FDA (Cục Quản lý Thuốc và Dược phẩm Hoa Kỳ-Food and Drug Administration) đã cấp phép cho lưu hành voparaxar (Zontovity), thế hệ thuốc đầu tiên thuộc dòng thuốc đối vận PAR1, có tác dụng chống kết tụ tiểu cầu mà rất ít tác dụng phụ, rất hiệu quả trong việc điều trị dự phòng trong các bệnh lý tim mạch.
9. Giảm thiểu thời gian bắt đầu điều trị thuốc tiêu huyết khối. Trong tắc mạch não cấp, việc bắt đầu dùng ngay các thuốc tiêu cục máu đông để tái lưu thông mạch máu càng sớm càng tốt là vô cùng quan trọng. Vì vậy, thời điểm bắt đầu dùng thuốc sau khi bệnh nhân được nhập viện đã được rút ngắn tối đa nhờ vào các quy trình chuẩn, từ đó đã nâng cao được hiệu quả điều trị, giảm thiểu các di chứng do tắc mạch não cấp gây ra.
10. Chiến lược dự phòng cấp hai cho bệnh nhân đột quị. Các hướng dẫn dự phòng đột quị tái phát (dự phòng cấp hai) mới nhất bao gồm kiểm soát đường huyết, chống béo phì, áp dụng chế độ ăn vùng Địa Trung Hải, sử dụng thuốc chống kết tụ tiểu cầu thay cho warfarin, phát hiện và điều trị chứng ngừng thở khi ngủ, điều trị rung nhĩ cũng như một số nguyên nhân khác.
TS.BS. Vũ Đức Định - PGS. TS. Lê Ngọc Thành (Bệnh viện E TƯ)
